PANDUAN PENANAMAN TEMBIKAI
Buah tembikai berbentuk bulat atau lonjong (oblong). Berkulit licin dan warnanya berbagai-bagai daripada hijau muda hingga hijau tua. Beberapa varieti mempunyai jalur. Isinya berwarna putih, kuning krim, merah pucat, merah atau merah tua. Isinya juga berjus dan rangup dan mengandungi 90% air. Biji biasanya berwarna hitam dan tertanam di dalam isi. Ada juga varieti yang tiada biji.
Tembikai tumbuh pada batang menjalar di atas tanah. Batang ini berbulu dan mempunyai sulur paut untuk memanjat. Daunnya bujur dengan pecahan cuping yang dalam. Pokok ini kebanyakannya didebungakan oleh lebah madu.
Tembikai tumbuh dengan subur dalam iklim panas dan kering dan menerima banyak cahaya matahari. Tanah yang paling sesuai untuk tembikai ialah tanah yang tidak menakung air dengan pH 5.8-7.2.
Di Malaysia tembikai banyak ditanam di negeri-negeri di pantai timur. Ia di tanam untuk kegunaan domestik dan eksport. Dalam tahun 2000, Malaysia mengeksport tembikai yang bernilai sebanyak RM60 juta. Empat pasaran eksport utama tembikai Malaysia ialah Singapura, Hong Kong, Taiwan dan Brunei. Malaysia menduduki tangga ke 12 antara pengeluar tembikai dunia dan mempunyai 3.1% pasaran saham dunia.
Tembikai biasanya dimakan segar atau diproses untuk dijadikan jus. Ada juga yang dipek di dalam tin atau kotak. Biji tembikai dijadikan snek sama seperti biji bunga matahari iaitu kuaci, yang kaya dengan karbohidrat dan lemak.
Bentuk buah tembikai berjulat daripada yang bulat hingga bulat yang membujur. Warna kulit dari hijau muda hingga hijau tua dengan atau tanpa jalur. Warna isi boleh jadi merah tua, merah atau kuning.
Varieti buah tembikai terbahagi kepada tiga kelas yang besar berasaskan bagaimana biji benih terbentuk: pendebungaan bebas, hibrid F 1 dan triploid (tanpa biji).
Varieti pendebungaan bebas terbentuk melalui beberapa generasi pemilihan. Pemilihan berdasarkan hasil, ciri-ciri kualiti dan kerintangan terhadap penyakit. Varieti pendebungaan bebas mempunyai sifat sebenar akan jenisnya (biji benih daripada satu generasi ke generasi seterusnya akan mengekalkan ciri-ciri yang sama) dan lebih murah daripada varieti hibrid F 1
Hibrid F 1 dibentuk daripada dua titisan seturunan yang telah menjalani pendebungaan sendiri untuk beberapa generasi dan kemudian dikacuk, biji benih yang dihasilkan dijual kepada penanam tembikai. Biji benih hibrid F 1 akan menunjukkan keseragaman dan masa menuai yang lebih baik berbanding dengan biji benih pendebungaan bebas. Ia juga menunjukkan peningkatan dalam pengeluaran hasil sebanyak 20-40% berbanding dengan varieti pendebungaan bebas yang ditanam dalam keadaan yang sama. Kelemahan di pihak hibrid F 1 ialah harganya yang 5-10 kali lebih tinggi berbanding dengan biji benih pendebungaan bebas dan kesediaadaan varieti hibrid F 1 berubah dar setahun ke setahun.
Jenis yang ketiga ialah triploid atau tembikai tanpa biji. Jenis ini dibangunkan dengan mencipta tembikai yang mempunyai bilangan nombor kromosom dua kali ganda daripada tembikai biasa dan mengacukkannya dengan tembikai yang biasa. Tanaman yang dihasilkan mempunyai bilangan kromosom sebanyak 1½ kali ganda daripada bilangan nombor kromosom biasa. Oleh sebab nombor kromosomnya yang ganjil, biji benih yang berdaya hidup tidak dapat dihasilkan. Tambahan pula pokok tembikai begini hanya dapat menghasilkan debunga yang sedikit. Dengan itu, pokok tembikai biasa mestilah ditanam dengan tembikai triploid sebagai sumber debunga. Sungguhpun tembikai triploid tiada biji, ia sebenarnya bukanlah tiada biji tetapi bijinya tidak terbentuk dengan sempurna, lembut dan boleh dimakan. Biji benih triploid lebih mahal daripada biji benih hibrid F 1 dan buahnya seharusnya mendapat harga premium di pasaran.
Varieti popular
Berikut ialah senarai varieti tembikai dan ciri-cirinya yang dibekalkan oleh pembekal biji benih. Pemilihan yang berhati-hati terhadap varieti yang boleh diharapkan dan menyerlah ialah kunci kepada kejayaan dalam pasaran.
Jadual 1. Senarai hibrid F 1 .varieti tembikai yang mempunyai biji
Varieti / kultivar Ciri-ciri
New Dragon
Buah bulat membujur (oblong) agak seragam, sederhana hingga agak besar dan berat lebih kurang 9 kg. Isi merah, bertekstur halus, sangat manis dan biji perang tua. Kulit mempunyai jalur hijau muda dan tua yang nyata, tahan lama dan sesuai untuk eksport melalui jalan laut.
Dark Belle or Hitam manis Subur, buah oblong, hijau gelap dengan jalur gelap. Kulit nipis tetapi kuat, sesuai untuk diangkut melalui jalan laut. Isi merah gelap, lembut dan berair, kandungan gula 12-14%. Berat antara 2.5-3.5 kg. Matang selepas 102 hari ditanam.
Little Boy
Jenis kecil atau tembikai ‘icebox’dengan rasa yang sangat enak. Buah oblong pendek dengan kulit hijau gelap dan jalur hijau yang lebih gelap yang nyata. Kulit nipis tetapi keras, sesuai untuk diangkut melalui jalan laut. Beratnya 3-4 kg. Isi merah tua , berjus, lembut mempunyai kandungan gula 12%. Matang selepas 102 hari ditanam.
China Dragon
Varieti yang sama dengan New Dragon. Daun kecil dengan cuping tajam yang beropol dan dalam. Amat produktif dan berputik dengan baik. Matang agak awal iaitu 80 hari selepas menanam (95 hari selepas menyemai). Bentuk sedikit oblong. Mempunyai kulit berjalur yang nyata. Berat lebih kurang 12 kg. Isi merah, pejal dan sangat manis. Biji kecil dan hitam.
Early Klondike
Mempunyai kualiti isi dan kemanisan yang lebih baik. Sesuai untuk penghantaran jarak jauh menggunakan kapal laut. Berat lebih kurang 12 kg, berbentuk oblong dengan kulit hitam-hijau. Isi merah tua. Matang selepas 97 hari disemai.
Red Delicious
Buah kecil dan oblong, lebih kurang 2 kg. Rupa menarik dengan warna hijau yang seragam. Isi merah terang, lembut berjus, amat manis dan biji nya berwarna perang. Kulit nipis tetai keras. Matang selepas 90 hari disemai.
Golden Crown Buah seragam, oblong saiz ‘icebox’, berat lebih kurang 2.5 kg dengan isi merah yang sangat cerah. Kemanisan lebih kurang 12% kandungan gula. Kulit sangat nipis tetapi kuat yang membolehkan ia diangkut melalui jalan laut.
Funbell
Tembikai ‘icebox’ yang sesuai pada pelbagai jenis tanah. Isi merah jambu, manis dan berjus. Buah bulat dan berat di sekitar 2 kg. Mudah mengenali kematangannya kerana jalur buah berubah daripada hijau kepada kuning. Buah matang selepas 80 hari disemai. Kulit kuning dengan jalur yang lebih cerah. Biji warna hitam perang yang sederhana.
New Orchid
Subur dan membiak dengan baik. Buah oblong. Berat lebih kurang 3 – 4 kg. Kulit hijau dengan jalur hijau gelap. Isi oren kuning, bertekstur halus dengan kandungan gula 12%. Amat sesuai diangkut melalui jalan laut.
Full Orchid
Subur dan membiak dengan baik. Berat lebih kurang 3 –5 kg. Kandungan gula 12%. Kulit kuat dengan jalur cerah yang nyata. Varieti yang berbuah awal, isi kuning. Buah seragam, jarang retak walaupun ditanam dalam keadaan suhu yang tinggi.
Yellow Baby
Berbuah awal, rasa manis, sedikit biji berbanding dengan tembikai ‘icebox’ yang lain. Warna isi kuning nanas. Diameter buah 15 cm, berat 4 kg. Kulit hijau muda dengan jalur hijau gelap, nipis tetapi kuat.
Jadual 2. Senarai tembikai triploid, varieti tiada biji
Varieti / kultivar Ciri-ciri
Favorite Ball Mencapai kematangan awal pada 95 hari selepas disemai. Tumbuh subur. Buah berbentuk glob. Kulit hijau dengan jalur hijau tua yang lebar. Berat lebih kurang 6-12 kg dan tahan lama. Isi merah, berjus dan enak dan boleh disimpan dengan baik.
All Lucky No 2
Mencapai kematangan awal pada 95 hari selepas disemai. Tumbuh subur. Buah berbentuk glob Berat lebih kurang 7-8 kg. Kulit hijau muda dengan jalur hijau tua. Kandungan gula 12%. Isi merah terang, berjus dan enak dan jarang yang ada ‘hollow heart’.
Prosperity
Matang 95 hari selepas disemai. Buah bulat seperti glob dengan kulit hijau tua, berat lebih kurang 6 kg. Kulit nipis dan mempunyai kualiti penghantaran melalui jalan laut yang baik. Isi merah terang dan kurang mengalami ‘hollow heart’. Amat berjus dengan kandungan gula 12-15%. Kualiti yang amat memuaskan.
Quality
Kulit biru hijau dengan jalur hijau gelap dan tahan lama. Isi lembut, berjus dan rasa yang lebih baik. Baik dari segi pengangkutan dengan kapal laut dan penyimpanan. Berat lebih kurang 7.5 kg. Amat subur dan produktif. Matang 97 hari selepas disemai.
Mindful (triploid)
Subur dan berputik dengan baik. Buah bulat, bentuk seragam dan berat lebih kurang 5-7 kg. Kulit hijau kebiru-biruan yang cantik dengan jalur hijau gelap yang halus. Isi merah terang dengan kandungan gula 12%. Isi pejal, rasa sedap dan jarang mengalami ‘hollow heart’. Amat baik untuk penghantaran melalui laut dan penyimpanan. Matang selepas 97 hari disemai.
Keterangan botani
Pokok
Pokok tembikai ialah pokok menjalar yang batangnya berdaun serta mempunyai sulur paut. Akarnya cetek (40-50 cm) dan (60-90 cm) lebar. Batang jalarnya berbulu, berbentuk sama ada bulat atau bersegi. Sulur paut, daun dan bunga muncul daripada satu titik di bahagian batang.
Daun
Daun tembikai berbentuk oval, bercuping yang dalam dan lebih kurang 10-20 cm panjang.
Bunga
Bunga tembikai daripada jenis monosius, i.e. bunga jantan dan bunga betina terdapat pada satu pokok yang sama. Setiap kuntum bunga lebarnya 1.5-2.0 cm dan berwarna kuning sulfur. Kadang-kadang ada juga bunga hermafrodit. Bunga keluar di antara daun dan didebungakan oleh serangga.
Buah
Buah tembikai berbentuk bulat atau oblong. Kulitnya licin. Berat yang standard ialah antara 7 dan 15 kg. Varieti baru dari Taiwan saiznya kecil (4-6 kg/biji). Warnanya pelbagai daripada hijau muda hingga hijau tua dan berjalur. Isinya boleh jadi putih, kuning krim, merah pucat, merah atau merah pekat. Bijinya kecil dan tertanam di dalam isi. Panjangnya lebih kurang 5-15 cm dan boleh berwarna putih, hitam, perang, kekuning-kuningan dan merah jambu.
Pertumbuhan dan pembentukan
Panjangnya tempoh pertumbuhan berjulat dari 80 hingga 110 hari, bergantung pada iklim. Tempoh pembesaran lebih pendek dalam iklim tropika iaitu 70-95 hari bergantung pada varieti.
Peringkat pembentukan
Peringkat pertumbuhan Pertumbuhan vegetatif permulaan (penubuhan) Pertumbuhan vegetatif akhir (Merayap atau peringkat menjalar) Pertumbuhan pembiakan permulaan (Pembungaan dan pengeluaran putik) Pertumbuhan pembiakan akhir (Pembentukan buah dan kematangan) Jumlah
Tempoh peringkat (hari) 10-20 20-30 10-15 30 70-95
Penuaian biasanya bermula 30 hari selepas berbunga sepenuhnya dan boleh berterusan selama beberapa minggu.
Ekologi
Tembikai tumbuh dengan baiknya dalam cuaca yang panas, kering dengan suhu harian 22-30 °C dan cahaya matahari yang cukup. Suhu maksimum dan minimum untuk pertumbuhan masing-masingnya ialah 35 °C dan 18 °C. Suhu tanah yang optimum untuk pertumbuhan akar ialah dalam julat 20-35 °C. Buah yang membesar dalam keadaan panas dan kering mengandungi kandungan gula yang tinggi iaitu 11% berbanding dengan 8% pada buah yang membesar dalam keadaan sejuk dan lembap. Jumlah hujan yang optimum ialah 250 mm atau kurang. Kebanyakan tanah yang bersaliran baik , sama ada tanah liat atau berpasir, boleh diurus untuk menghasilkan pengeluaran tembikai yang baik. Tanah yang terbaik ialah tanah lom berpasir yang tidak menakung air dengan pH 5.8 hingga 7.2.
Asal dan sejarah
Sudah berabad lamanya manusia di seluruh dunia menggemari tembikai. Orang Mesir telah menanam tembikai 5,000 tahun yang lalu, mereka menghiasi lukisan dinding dengan buah tembikai. Dari Mesir kepopularan tembikai berkembang. Pedagang mula menjual biji tembikai di sepanjang laluan dagangan Mediterranean. Pada abad ke 10 tembikai telah sampai ke negara China dan pada abad ke 13 pedagang Moor memperkenalkan tembikai ke Selatan Eropah. Kolonis Eropah dan hamba abdi Afrika perlu diberi pujian kerana membawa tembikai ke Amerika Utara. Varieti tembikai moden datangnya daripada tembikai semula jadi Afrika Citrullus lanatus. Ia ditanam beratus tahun di Lembah Nil. Spesies ini masih hidup liar di kawasan pendalaman yang kering untuk membekalkan air kepada orang asli semasa musim kemarau. Tembikai liar atau ‘citron’ di Afrika berbentuk sfera, berjalur dan isinya putih, sedikit pahit atau tawar. Isinya yang putih rasanya seperti kulit tembikai biasa. ‘Citron’ juga disebut ‘tembikai jeruk’ kerana kulit buah digunakan dalam pengawet, jeli dan dibuat jeruk atau jem. Oleh sebab kandungan pektinnya yang tinggi ia ditambah ke dalam jus buah-buahan untuk menjadikan ia seperti jel lebih cepat. Sebatang pokok tembikai boleh menghasilkan sehingga 100 biji buah, dan biasanya diberi makan kepada ternakan.
Di Malaysia tembikai pertama kalinya ditanam di Kelantan dalam tahun 1940. Daripada situ, ia mula berkembang hinggalah pengenalan tembikai hibrid dari Taiwan dan Jepun pada tahun 70-an.
Tembikai biasanya ditanam di Kedah, Johor, Terengganu dan Kelantan. Kini penanamannya berkembang hingga ke negeri Pahang, Melaka dan Perak.
Dalam tahun 1994 keluasan penanaman tembikai meliputi 5,100 hektar dengan pengeluaran sebanyak 214,000 tan metrik. Dalam tahun 2000 keluasan penanaman meningkat kepada 6,500 hektar.
Di Semenanjung Malaysia tembikai di tanam di Alor Gajah, Bachok, Besut, Gua Musang, Jasin, Jeli, Johor Bahru, Kluang, Kota Bharu, Kota Star, Kota Tinggi, Kuala Kerai, Kuala Terengganu, Kubang Pasu, Langkawi, Macang, Marang, Melaka Tengah, Mersing, Padang Terap, Pasir Mas, Pasir Putih, Pendang, Perlis, Pokok Sena, Port Dickson, Rembau, Rompin, Setiu, Tanah Merah dan Tumpat.
Keluasan penanaman tembikai di Semenanjung Malaysia (hektar)
Negeri Ha
Kelantan 810
N. Sembilan 36
Pulau Pinang 13
Perlis 101
Terengganu 744
Di Sabah tembikai ditanam di Tawau, Sandakan, Tuaran dan Papar.
Pembiakan
Biji tembikai boleh ditabur terus di ladang atau disemai di dalam beg plastik sebelum diubah ke ladang. Biasanya, kaedah tabur terus diamalkan semasa musim kering dan biji untuk diubah ke ladang ditanam dalam musim hujan.
Tabur terus
Biji benih direndam semalaman sebelum ditanam. Dua hingga 3 biji benih ditanam dalam setiap lubang sedalam lebih kurang 2.5 cm. Jumlah biji benih yang diperlukan (biasanya 1.2-2.5 kg/ha) bergantung pada saiz biji, percambahan dan jarak tanaman. Biji yang sah berlabel, seragam, bebas daripada penyakit dan biji benih diperakukan 85-90% percambahan menjadi pilihan. Selepas hampir 14 hari atau apabila anak pokok mempunyai 3-4 helai daun, anak benih ini dijarangkan iaitu meninggalkan satu batang pokok yang sihat di dalam satu lubang penanaman.
Gambar 1: Anak pokok yang sihat daripada tanam terus
Pengubahan
Kelebihan pengubahan anak pokok tembikai:
* Kecekapan penggunaan biji benih meningkat, sangat penting dengan biji benih hibrid dan triploid kerana harganya sangat mahal
* Tanah berkerak atau terlalu kering dan tanah yang lembap menjejaskan pertumbuhan anak pokok, boleh dihilangkan atau dikurangkan.
* Kedalaman penanaman lebih seragam.
* Hasilnya dilihat pada penuaian awal.
* Hanya cara yang berkesan kos untuk menanam tembikai tanpa biji
Kelemahan pengubahan termasuklah:
* kos berubah lebih tinggi,
* kos buruh meningkat,
* anak pokok tembikai yang rapuh mudah patah semasa pengubahan.
Biji benih disemai di dalam beg plastik yang berisi tanah yang sudah dicampur dengan tahi ayam. Beg ini ditutup dengan helaian politena jernih dan diletakkan di bawah teduhan. Ia akan bercambah dalam masa3-4 hari dan sedia untuk diubah dalam masa lebih kurang 11-12 hari. Jarak penanaman ialah 2.5-6 m antara baris dan 1m antara anak pokok.
Gambar 2. Dulang plastik boleh digunakan untuk mencambahkan pokok
Kerosakan pengendalian semasa pengubahan boleh berlaku pada anak pokok aras tanah. Bahagian atas anak pokok akan mudah melentur dan menjadi layu. Sebagai tambahan warna perang atau tisu kalus akan muncul pada aras tanah. Bagi mengatasi masalah ini daripada kerosakan yang lebih teruk, anak pokok hendaklah ditanam lebih dalam ke dalam tanah.
Penanaman
Tembikai hendaklah ditanam di ladang yang tanahnya rata dan sedikit beralun yang tidak cenderung kepada air bertakung atau banjir. Ia tidak boleh ditanam secara berterusan di tanah yang sama bagi mengelakkan penyakit bawaan tanah. Kesediaadaan sumber air untuk pengairan amat genting Kebanyakan tanah yang baik salirannya , sama ada tanah liat atau tanah berpasir, boleh diurus untuk menghasilkan tanaman tembikai yang baik.
Penanaman di atas batas amat disyorkan bagi mengurangkan kerosakan oleh banjir kilat. Sistem saliran yang baik diperlukan
Penyediaan tanah melibatkan satu atau lebih pelaksanaan operasi peningkatan kualiti tanah dan penyuburan anak pokok:
1. menjadikan tanah lebih sesuai untuk pertumbuhan biji benih dan anak pokok (atau pengubahan)
2. meningkatkan produktiviti dengan membekalkan struktur tanah yang terbaik untuk pertumbuhan dan pembesaran akar berikutnya, dan
3. membantu mengawal masalah penyakit.
Beberapa operasi diperlukan dalam penyediaan tanah untuk penanaman. Ini sebahagiannya ditentukan oleh sejarah penanaman sebelumnya. Tanah yang sudah digunakan untuk penanaman selama beberapa tahun mungkin menjadi lapisan keras beberapa inci di bawah permukaan tanah. Keadaan ini menjadi masalah pada tanah liat.
Pertumbuhan akar menjadi terbantut oleh tanah yang mampat. Penyediaan tanah yang betul perlu menghapuskan atau mengurangkan keadaan tanah yang mampat. Kajian baru-baru ini telah mendapati bahawa pertumbuhan akar tembikai terhad kepada tanah yang tidak mampat sahaja
Amalan penanaman
Merumpai
Kejayaan pengurusan rumpai amat penting bagi pengeluaran tembikai yang berkualiti. Rumpai bersaing dengan tanaman untuk mendapatkan cahaya, ruang, nutrien dan air. Pertumbuhan rumpai menimbulkan masalah penyakit dan boleh menjadi perumah kepada serangga perosak dan penyakit. Seperti tanaman lain, tembikai memerlukan kawalan rumpai lebih awal bagi memastikan tanaman yang berkualiti. Sebagai tambahan, tabiat pokok ini yang merebak menyebabkan rumpai sukar dikawal terutamanya apabila batangnya mula menjalar.
Gambar 1. ladang tembikai yang bersih
Pengenalpastian rumpai, terutamanya pada peringkat anak benih amat penting. Anak benih ini biasanya mudah dikawal dan dalam banyak kes kawalan dapat dilakukan semasa peringkat anak benih lagi.
Satu lagi faktor penting ialah pertumbuhan tanaman. Pada amnya, tanaman yang tumbuh agresif dan sihat dapat mengalahkan dan menghapuskan banyak jenis rumpai. Pembajaan yang betul dengan pengurusan penyakit, nematod dan serangga yang baik akan meningkatkan pertumbuhan dan membantu menghapuskan rumpai.
Beberapa orang penyelidik telah mendapati bahawa rumpai memainkan peranan penting dalam penyebaran dan epidemiologi virus tanaman. Rumpai boleh menjadi sumber virus tersembunyi di dalam biji benihnya.
Dalam kajian yang dilakukan untuk meninjau kehadiran secara semula jadi virus mozek timun (cucumber mosaic virus, CMV) pada rumpai di Malaysia, virus tersebut dapat dikesan pada banyak spesies rumpai e.g. Ageratum conyzoides dan Crotalaria spp. Dalam satu kajian yang lain virus mozek ‘squash’ (SqMV) telah dapat dikesan pada A. conyzoides, Cleome rutidosperma, Croton hirtus, Euphorbia hirta, Euphorbia prunifolia, Eupatorium odoratum, Hyptis brevipes dan Mikania micrantha, manakala virus mozek zucchini kuning (ZYMV) telah dapat dikesan pada A. conyzoides dan Wedelia trilobata. Dalam satu sampel A. conyzoides , SqMV dan ZYMV telah dikesan serentak, manakala SqMV dan CMV ditemui dalam sampel E. hirta dan E. odoratum .
Kaedah pengawalan
Beberapa kaedah pengawalan rumpai untuk tembikai telah pun ada. Memilih kaedah yang terbaik dan sesuai oleh penanam bergantung pada beberapa faktor: spesies rumpai, peringkat pertumbuhan tanaman dan rumpai dan kos buruh dan kesediaadaannya.
Merumpai menggunakan tangan merupakan kaedah yang sangat berkesan dan selamat kepada tanaman. Merumpai dilakukan semasa tanaman dan rumpai masih kecil bagi mengurangkan kerosakan terhadap tanaman dan cangkul boleh digunakan. Membuang rumpai yang sudah besar dan mempunyai sistem akar yang ekstensif boleh merosakkan akar atau batang tanaman. Merumpai dengan tangan kosnya tinggi dari segi penggunaan tenaga buruh.
Penanaman menggunakan jentera sangat berkesan terhadap pengawalan rumpai tetapi terhad kepada rumpai yang kecil yang mudah tercabut atau ditutup. Yang paling penting, penanaman menggunakan jentera tidak boleh digunakan apabila tanaman mula menjalar. Batang tembikai yang menjalar sangat lembut dan mudah dirosakkan oleh tayar traktor atau penggembur. Kawalan secara mekanikal perlu ditambah dengan merumpai menggunakan bahan kimia atau menggunakan tangan bagi membuang rumpai dalam barisan atau selepas tanaman mengeluarkan batang jalar.
Kawalan rumpai menggunakan teknik batas semaian ‘stale’ melibatkan pengawalan rumpai yang bercambah menggunakan bahan kimia sebelum tanaman yang ditanam bercambah. Bahan sentuh tidak selektif digunakan e.g. ‘alachlor’ (sembur pada kadar 4 L/ha). Kaedah batas semaian ‘stale’ biasanya berganding dengan rawatan racun herba yang disembur sebelum menanam. Jika pokok diubah, kaedah ini digunakan untuk mematikan rumpai yang tumbuh sebelum mengubah. Dalam kaedah biji benih disemai terus , racun herba digunakan terhadap rumpai yang tumbuh selepas penanaman tetapi sebelum tanaman itu tumbuh.
Gambar 2. Sungkupan plastik dengan pengairan titis ialah kaedah yang sangat berkesan untuk mengawal rumpai.
Sungkupan plastik dengan pengairan titis ialah kaedah yang sangat berkesan untuk mengawal rumpai. Plastik hitam atau plastik yang tidak mengeluarkan cahaya baik digunakan bagi menghapuskan cahaya yang diperlukan oleh rumpai bercambah dan tumbuh. Plastik yang menyungkup batas tanaman seharusnya sesuai dengan batas tersebut dan tepinya dikemaskan bagi menghalang gangguan angin.
Apabila batas sudah disungkup, lubang kecil dibuat pada plastik dan anak benih atau biji benih ditanam melalui lubang ini. Lubang yang kecil lebih baik bagi menghalang pertumbuhan rumpai. Kawasan antara batas hanya dirawat dengan racun herba yang didaftarkan untuk tembikai sahaja kerana akar tembikai boleh menjalar hingga ke tengah baris dan menyentuh tanah yang dirawat.
Pencantasan
Mencantas batang jalar tembikai akan menghasilkan saiz buah yang seragam. Ini mempunyai kelebihan dalam memendekkan tempoh penuaian kerana buahnya masak seragam. Batang jalar utama dipotong pada buku keenam atau ketujuh apabila tanaman berumur 15-20 hari.
Pengairan
Air ialah komponen yang kritikal dalam pengeluaran buah tembikai. Buah tembikai yang masak mengandungi lebih 90% air. Dengan itu, bekalan air yang mencukupi adalah kritikal bagi mengoptimumkan pengeluaran hasil dan kualiti tanaman ini.
Kekurangan air pada peringkat tembikai baru tumbuh, melewatkan kematangan dan boleh menyebabkan terdapatnya ruang dalam pengeluaran. Tegasan air pada peringkat awal pertumbuhan vegetatif akan menyebabkan kekurangan kawasan keluasan daun dan mengurangkan hasil. Pengurangan hasil yang paling serius hasil daripada tegasan air semasa pembungaan dan pembentukan buah.
Beberapa jenis sistem pengairan boleh digunakan dengan jayanya pada tanaman tembikai. Pemilihan terhadap jenis apa yang perlu dipilih akan berasaskan pada satu atau lebih faktor berikut:
* Kesediaadaan peralatan
* Bentuk dan saiz ladang
* Jumlah dan kualiti air yang ada
* Keperluan buruh
* Keperluan bahan bakar
* Kos
Pengairan renjis
Sistem ini termasuklah pangsi tengah, ‘linear move’, ‘travelling big gun’, set paip aluminium yang kekal dan mudah alih dengan perenjis. Semua sistem ini jika digunakan dengan betul amatlah memuaskan. Namun perbezaan bererti wujud pada kos permulaan dan keperluan buruh.
Sebarang sistem perenjis yang digunakan pada tanaman tembikai seharusnya berupaya merenjiskan 2.5 cm air setiap 4 hari. Sebagai tambahan sistem ini mestilah mengeluarkan renjisan secara perlahan-lahan bagi menghalang larian permukaan tanah.
Sistem renjisan dengan penggunaan keseragaman yang tinggi (pangsi tengah dan ‘linear move’) boleh digunakan untuk membaja. Ini akan meningkatkan keberkesanan baja yang digunakan iaitu dengan menjadikannya sedia ada untuk tanaman dan mengurangkan larut lesap.
Walaupun pengairan atas tidak digalakkan apabila menggunakan sungkupan plastik, tetapi jika ia digunakan juga, batas yang lebih kecil (30-60 cm) lebih baik kerana air boleh sampai ke akar dengan lebih mudah. Batas yang lebar (melebihi 60 cm) akan lebih bermasalah, terutamanya pada tanah berpasir yang pergerakan air sisinya terhad.
Pengairan titis
Pengairan titis amat popular dalam pengeluaran buah tembikai. Ia boleh digunakan dengan atau tanpa sungkupan plastik. Kelebihan utama dalam penggunaan pengairan titis ini ialah air digunakan dengan berkesan jika diuruskan dengan betul. Kajian yang telah dijalankan di Florida, USA telah menunjukkan bahawa air yang diperlukan berkurangan sebanyak 40% pada musim pokok membesar bagi sayuran berpengairan titis berbanding dengan sayuran berpengairan renjis. Masalah rumpai juga berkurangan kerana batas sahaja diberi air sedangkan baris tengah antara batas dalam keadaan kering. Beberapa kajian telah menunjukkan bahawa pengairan titis juga menggalakkan penghasilan awal dan meningkatkan saiz buah.
Gambar 3. Pemasangan dan percubaan line pengairan titis pada batas tanaman dilakukan sebelum plastik sungkupan dibentangkan.
Tiub yang menitis (atau ‘tape’) boleh dipasang di atas permukaan tanah atau ditanam di bawah permukaan tanah. Apabila digunakan bersama sungkupan plastik, ‘tape’ boleh dipasang serentak semasa membentang sungkupan plastik. Biasanya ‘tape’ diimbangi iaitu ke tepi sedikit daripada tengah batas. Ini akan menghalang ‘tape’ daripada rosak semasa membuat lubang dan operasi menanam anak pokok. Biasanya satu ‘tape’ titisan dipasangkan di sisi setiap baris.
Sistem titisan mudah disesuaikan untuk penyuntikan baja. Ini membolehkan nutrien dibekalkan kepada tanaman di ladang sebagaimana diperlukan. Kaedah ini juga menghapuskan keperluan membaja yang banyak di awal musim menanam yang akan menyebabkan larut lesap di kawasan yang tidak boleh di capai akar atau akan menyebabkan ketoksikan garam. Hanya rumusan larut air boleh disuntik melalui sistem titis. Sistem perlu dibilas selepas setiap suntikan.
Air yang digunakan dalam sistem titis perlu ditapis bagi membuang sebarang bahan yang boleh menyebabkan ‘tape’ tersumbat. Air perlu diuji kandungan mineralnya kerana ia juga boleh menyebabkan ‘tape’ tersumbat.
Menjadualkan pengairan
Air yang digunakan oleh tanaman dan menyejat dari tanah dinamakan penyejatpeluhan (ET). Kadar ET bagi tembikai telah dilaporkan setinggi ¾ cm sehari. Peringkat pertumbuhan tanaman, suhu, kelembapan bandingan, radiasi solar, angin dan jarak tanaman menjejaskan ET.
Berikut ialah pengesyoran umum untuk kadar pengairan bagi tembikai yang menggunakan sistem pengairan renjis:
* Daripada menanam hingga tanaman mula menjalar, guna 1¼ cm apabila tanah di atas 5 cm menjadi kering (lebih kurang setiap 5 atau 6 hari jika cuaca kering)
* Daripada pokok mula menjalar hingga pembungaan pertama, guna 2 cm setiap 5 hari semasa cuaca kering. Jika layu sebelum tengah hari tingkatkan kekerapan pengairan.
* Daripada mula berbunga hingga dituai, guna 2.5 cm setiap 4 hari semasa cuaca kering. Semasa cuaca yang amat panas (melebihi 35 °C ), kekerapan pengairan ditingkatkan kepada setiap 3 hari bagi mengelakkan tegasan.
Tanah berpasir memerlukan pengairan lebih kerap bagi menghalang tegasan lembapan.
Sistem pengairan titis perlu dikendali lebih kerap daripada sistem renjis. Biasanya ia dikendali setiap hari atau setiap dua hari. Jangan beri air berlebihan terutamanya apabila menggunakan sungkupan plastik kerana plastik akan mengawal tanah daripada menjadi kering.
Pembajaan
Gangguan fisiologi
Buah cacat rupa atau buah pahit (buah cacat)
Buah yang cacat rupa atau buah pahit disebabkan oleh kemarau (tanah kering atau suhu tinggi), pendebungaan tidak sempurna, tanah tidak subur atau masalah pembentukan yang lain. Batang tembikai perlu diperiksa setiap minggu bagi membuang buah yang berpenyakit dan buah cacat. Buah yang rosak perlu dibuang di tengah baris bagi mengelakkannya diperiksa semula. Bergantung pada varieti, biasanya antara 2-5 biji buah akan matang daripada satu pokok. Kekalkan bilangan buah sebagaimana yang disyorkan oleh pembekal biji benih.
Buah berongga
Tembikai tanpa biji lebih rentan terhadap masalah ini. Pendebungaan yang baik amat penting bagi mengawal gangguan ini.
Rasa tidak enak dan kurang manis
Rasa tidak enak dan kurang manis mungkin disebabkan oleh tanah yang tidak subur dan kandungan kalium, magnesium atau boronnya rendah.
Kekurangan nutrien
Kekurangan nutrien bukan masalah biasa bagi penanam tembikai di Malaysia. Sebagai amalan biasa bagi mengawal berlakunya kekurangan nutrien, penanam tembikai menggunakan baja organik dalam bentuk tahi ayam atau kompos bioorganik. Pemakanan yang baik mungkin disebabkan penggunaan baja foliar seperti Grofas Yellow dan Grofas Red.
Penggunaan batu kapur magnesium kisar (Ground Magnesium Limestone, GML) sebanyak 4-5 t/ha semasa penyediaan tanah merupakan amalan yang standard yang diamalkan oleh penanam tembikai. Ini mungkin menjadi sebab tiadanya masalah kekurangan Ca pada tembikai yang ditanam di Malaysia.
Namun, sebarang bentuk kekurangan nutrien yang berlaku pada pertengahan musim menanam akan mengurangkan pengeluaran buah. Penggunaan baja yang cukup sangat penting bagi mengelakkan kekurangan baja. Jadual 1 menerangkan tentang simptom kekurangan nutrien pada buah tembikai dan bagaimana cara mengelakkannya.
Jadual 1. Diagnosis masalah kekurangan nutrien pada buah tembikai
Tanda-tanda kekurangan Kekurangan nutrien yang mungkin Tanah yang paling diperlukan Bagaimana mengelakkan kekurangan
Pertumbuhan terbantut Nitrogen (N) Tanah berpasir Pembajaan asas daripada baja organik sebelum menyemai/menanam
Daun kecil dan berwarna hijau pucat (petunjuk daun) Kawasan hujan sembur baja foliar yang mempunyai kandungan N yang tinggi
Batang lemah
Tepi daun menjadi kuning kemudian perang Kalium (K2O) Tanah berpasir Baja asas dan baja foliar yang tinggi kandungan kaliumnya
Hasil buah yang rendah (petunjuk bunga dan buah) sembur baja yang mengandungi kalium yang tinggi
Warna buah dan bunga kurang menarik
Kerintangan terhadap penyakit yang rendah
Jenis-jenis baja
Hanya satu cara mengurus kesuburan dan pH tanah dengan tepat iaitu dengan menjalankan ujian terhadap tanah. Pensampelan tanah dijalankan begitu rupa seperti ia mewakili keseluruhan tanah ladang. Ini amat penting bagi memastikan keputusan yang tepat dan pengesyoran pembajaan yang betul. Program pembajaan yang baik untuk pengeluaran buah tembikai dapat menjawab empat soalan asas:
1. Apakah bahan baja (termasuk kapur) yang perlu digunakan?
2. Berapa banyakkan perlu digunakan?
3. Berapa kerapkah baja ini digunakan?
4. Kaedah bagaimanakah ia digunakan (cara tabur, cara jalur dll.)?
Sebagai tambahan program pengurusan paling berjaya termasuklah penilaian dan pengubahsuaian yang kerap, jika perlu hadapi masalah di luar jangkaan seperti banjir, kemarau dan faktor-faktor lain yang menjejaskan keupayaan pokok menggunakan nutrien.
Ukuran pH tanah menandakan keasidan atau kealkalian tanah. Tanah yang mempunyai pH 7 dianggap neutral, nilai lebih daripada 7 tanah dianggap beralkali dan nilai kurang daripada 7 tanah dianggap berasid. pH tanah mempunyai kesan yang besar terhadap pertumbuhan pokok, pembentukan dan akhirnya pengeluaran. pH tanah juga menjejaskan kesediaadaan nutrien untuk pokok membesar. Tanah yang sedikit berasid dengan pH 6-6.5 ideal untuk pokok tembikai.
Hanya satu cara yang tepat untuk menentukan pH tanah iaitu dengan pengujian tanah. Analisis ini dapat menentukan sama ada kapur diperlukan atau tidak untuk meningkatkan pH. Kapur bertindak agak lambat dalam meningkatkan pH tanah dan secara relatifnya ia tidak bergerak di dalam tanah. Oleh sebab itu, kapur perlu ditambah 2-3 bulan sebelum menanam dan dicampurkan dengan 5-20 cm tanah bahagian atas. Tanah yang kekurangan magnesium perlu diberikan kapur dolomite bukan kapur kalsium.
Untuk pengeluaran tembikai, jumlah nitrogen (N), fosforus (P 2 O 5 ) dan kalium (K 2 O) yang disyorkan ialah 136 kg/ha. Tembikai ialah tanaman yang mempunyai musim yang panjang. Dengan itu, penggunaan baja sedikit demi sedikit untuk beberapa kali, sepanjang musim akan memaksimumkan pengeluaran. Hujan dan pengairan atas boleh melarutkan nutrien daripada tanah, terutamanya N dan K jika sungkupan plastik tidak digunakan. Semua fosforus yang diperlukan boleh digunakan sebelum penanaman dan perlu dikekalkan di sepanjang musim membesar kerana secara relatifnya ia tidak bergerak di dalam tanah.
Banyak kaedah yang berbeza wujud dalam penggunaan baja. Satu kaedah mudah ialah dengan menabur dan mencampurkan semua P dan K dan gunakan ½ jumlah N sebelum penanaman dan ½ lagi, 4-6 minggu selepas menyemai.
Kaedah penggunaan yang lebih rumit biasanya untuk mengekalkan aras nutrien yang optimum di sepanjang musim membesar. Dalam kaedah seperti ini cara menabur yang diubahsuai iaitu dengan menumpukan baja di dalam kawasan akar berbanding dengan kaedah penaburan yang biasa. Dalam kaedah penaburan yang diubahsuai, baja ditabur seperti jalur 60-100 cm lebar di dalam baris sebelum menanam. Kaedah ini juga menghapuskan pembakaran tumbuhan lain yang muncul jika baja ditabur dalam jalur hampir dengan anak pokok yang baru hendak hidup. Dalam kaedah ini semua P digunakan sebelum menanam dengan sebarang mikro nutrien. Satu pertiga hingga ½ N dan K yang disyorkan juga digunakan dalam kaedah penaburan terubah suai ini. Selepas 3 minggu anak pokok muncul, gunakan ¼ N dan K yang tinggal lagi di bahagian sisi batas berdekatan dengan hujung batang yang bercambah. Selepas 6 minggu bercambah gunakan/habiskan N dan K yang masih ada.
Bagi tanaman di bawah sungkupan plastik, kehilangan nutrien melalui larutan berkurangan. Dengan itu, semua N, P dan K yang diperlukan oleh tanaman boleh digunakan sebelum batas tanaman ditutup dengan plastik. Tambahan lagi, penggunaan baja berikutnya melalui tanah tidak dapat dilakukan tanpa merosakkan sungkupan plastik tersebut. Sebarang baja tambahan hanya boleh digunakan secara foliar atau titisan .
Penanam tembikai kadang-kadang mengalami pengeluaran putik yang amat tidak memuaskan walaupun dengan aktiviti lebah yang mencukupi. Penyemburan foliar boron larut air (lebih kurang 25 g berat sebenar boron bagi setiap penyemburan) 2-3 kali pada sela seminggu yang berbetulan dengan mekarnya bunga betina yang pertama boleh menambahkan pendebungaan dan pembentukan putik dapat ditingkatkan. Program pengurusan pembajaan yang baik termasuklah pencerapan yang kerap pada tanaman bagi memerhatikan simptom kekurangan nutrien.
Kandungan nutrien baja komersial yang ada di Malaysia
Jenis baja Nitrogen
(%) Fosfat (%) Kalium
(%) Magnesium (%)
Tahi ayam terproses (Avanti) Baja sebatian** 3.5 4.5 2.5 1.0
NPK Green 15:15:15 15 15 15 -
Grofas yellow 22:22:10:1 + TE*** 13 26 26 -
* Baja organik yang biasanya lambat bertindak, membekalkan pokok dengan baja dalam tempoh yang lama
** Baja bukan organik, sebatian dan foliar pada amnya cepat bertindak, penggalak pada pokok apabila digunakan sebagai pembajaan tambah.
***TE = Unsur pekit
Penggunaan Baja
Baja hilang melalui larut lesap merupakan masalah utama pada tembikai yang ditanam tanpa sungkupan plastik, terutamanya pada tanah berpasir. Kehilangan nutrien akibat rumpai juga tidak dapat dielakkan kerana sukar untuk merumpai apabila pokok mula menjalar. Masalah ini ada dinyatakan dalam program pembajaan dengan meningkatkan jumlah baja yang digunakan dan diberikan secara berperingkat-peringkat. Jumlah baja yang digunakan bagi tembikai sehektar ialah 5-10 tan baja organik, 400 kg NPK 15:15:15 dan 1,000 kg NPK 12:12:17:2. Baja ini digunakan secara berperingkat-peringkat sebagaimana ditunjukkan dalam Jadual 1.
Jumlah baja yang hilang akibat larut lesap dalam iklim tropika sangat banyak terutamanya di tanah berpasir. Dengan itu, sungkupan plastik bersadur perak sangat-sangat digalakkan. Penyelidikan di tanah berpasir yang telah dijalankan oleh Institut Penyelidikan dan Kemajuan Pertanian Malaysia (MARDI) menunjukkan bahawa jumlah baja yang diperlukan ialah ½ daripada yang diperlukan oleh tembikai yang tidak diberikan sungkupan. Jadual penggunaan baja bagi tembikai yang menggunakan sungkupan plastik ditunjukkan dalam Jadual 2. Semua baja organik dan NPK 15:15:15:2 diberi sebelum sungkupan plastik dipasangkan. Baja tambahan diberikan sebagai baja cecair yang disemburkan ke daun bersama-sama dengan racun serangga atau racun kulat yang diperlukan.
Jadual 1. Jadual penggunaan baja bagi tembikai yang ditanam tanpa sungkupan plastik*
Masa Jenis Baja Jumlah Kaedah
Baja asas
0-2 hari sebelum menyemai atau mengubah NPK 15:15:15 50 g per tapak penanaman (200 kg/ha) Tabur dengan baik dan gaulkan dalam lubang penanaman
Pembajaan tambah kedua
Peringkat berbunga
40 hari selepas menyemai
30 hari selepas mengubah
NPK 12:12:17:2 200 g per pokok (800 kg/ha) Bubuh dalam 2-3 poket lebih kurang 15-20 cm dari pokok
* Kaedah menyemai terus biasanya digunakan untuk tembikai hibrid F1, manakala pengubahan digunakan untuk tembikai triploid tanpa biji.
Jadual 2. Jadual penggunaan baja untuk tembikai yang ditanam menggunakan sungkupan plastik*
Masa Jenis Baja Jumlah Kaedah
Selepas membentang sungkupan plastik
0–2 hari sebelum menyemai atau mengubah NPK 15:15:15 50 g per tapak penanaman (200 kg/ha) Tabur rata dan gaulkan ke dalam lubang penanaman
Penggunaan foliar kedua
Permulaan peringkat menjalar:
30 hari selepas menyemai
20 hari selepas mengubah
Baja foliar untuk peringkat vegetatif.
i.e. Grofas Yellow Sembur hingga menitis Boleh digunakan bersama-sama racun kulat dan racun serangga
Penggunaan foliar keempat
Peringkat pembentukan buah:
50 hari selepas menyemai
40 hari selepas mengubah
Baja foliar untuk peringkat vegetatif. i.e. Grofas Yellow Sembur hingga menitis Boleh digunakan bersama-sama racun kulat dan racun serangga
* Lebar sungkupan plastik yang disyorkan ialah 1.8 m.
Ringkasan Proses Pengeluaran Buah Tembikai
Tindakan Apa tindakan diambil? Bagaimana tindakan dilakukan? Bila tindakan dilakukan? Kenapa tindakan dilakukan?
Bahan tanaman Biji benih direndam semalaman, 2-3 biji/lubang tanaman. Benih disemai dalam beg politena di tapak semaian 11-12 hari sebelum mengubah Untuk penuaian awal, satu-satunya cara menanam varieti tanpa biji.
Penggunaan baja (lihat bahagian penggunaan baja) Secara manual 3 kali pembajaan berperingkat setiap musim Memerlukan input baja yang tinggi
Kawalan perosak dan penyakit Pantau kehadiran perosak dan penyakit. Kawal sewajarnya Pemeriksaan tanaman yang tetap Seperti yang diperlukan Mengekalkan hasil dan rupa kosmetik
Pendebungaan Pelihara lebah madu bagi meningkatkan pendebungaan 1 sarang lebah per ekar Pendebungaan berterusan Memastikan pengeluaran putik yang maksimum dan mengurangkan kejadian buah pelbagai bentuk
Penuaian Buah dipetik dengan tangan Dipotong secara manual dari batang 30 hari selepas berbunga sepenuhnya
Kematangan dan penuaian
Tempoh kematangan buah tembikai berbeza-beza antara varieti, keadaan cuaca dan kedah penanaman. Pada amnya penuaian bermula 30-45 hari selepas berbunga sepenuhnya apabila kandungan gula tertinggi dengan jumlah pepejal larut sekitar 10%. Penuaian dilakukan dalam masa beberapa minggu dengan 3-4 kali menuai pada sela 3-5 hari. Kematangan sukar ditentukan tetapi pada amnya ditunjukkan oleh:
* Hujung batang yang berbuah dan sulur paut menjadi kuning.
* Bahagian buah yang terletak di atas tanah bertukar warna daripada warna putih menjadi warna krim atau kuning pucat.
* Perubahan warna buah menyerupai ciri-ciri varieti.
* Apabila buah diketuk dengan jari, bunyi berongga dihasilkan.
Gambar 1. Apabila buah matang bahagian buah yang terletak di atas tanah bertukar warna daripada warna putih menjadi warna krim atau kuning pucat
Di bahagian dalam buah yang matang, isinya berubah warna kepada warna merah atau kuning. Bagi kultivar berbiji, peringkat kematangan yang optimum dicapai apabila lapisan bergelatin (aril) di sekeliling biji sudah tidak kelihatan dan bijinya keras. Dinasihatkan supaya membelah beberapa biji tembikai pada peringkat permulaan penuaian bagi memastikan penilaian kematangan luaran adalah tepat.
Terdapat beberapa masalah dengan penuaian buah tembikai. Jika ladang menerima terlalu banyak air, buah yang banyak air (bengkak) akan retak dan pecah, terutamanya apabila menuai pada sebelah pagi. Penuaian dalam keadaan basah akan meningkatkan kecederaan mekanikal disebabkan lelasan oleh pasir atau tanah pada permukaan tembikai semasa menuai. Penuaian pada sebelah tengah hari, dengan memotong batang tembikai (tidak merentap buah dari batangnya) dapat mengurangkan risiko buah retak. Menyusun buah tembikai pada bahagian sisi (bukan ditegakkan) juga dapat mengurangkan risiko keretakan. Penuaian selepas hujan perlu dielakkan kerana buah lebih rentan terhadap penyakit lepas tuai.
Semasa menuai, buah tembikai hendaklah dipotong, bukan ditarik, diputar atau direntap. Apabila buah ditarik,. terdapat ruang masuk untuk bakteria dan kulat yang boleh menyebabkan buah jadi masam dan boleh menyebabkan isi buah menjadi busuk. Oleh sebab buah dipotong dari batang, bahagian bawah buah yang mudah melecur perlu diterbalikkan.
Pengendalian di ladang
Buah tembikai yang sudah dituai hendaklah diberi teduhan bagi meminimumkan pengeluaran haba kerana pancaran cahaya matahari secara langsung akan menurunkan kualiti buah. Suhu melebihi 32 °C akan menyebabkan bahagian dalam buah rosak dan cepat busuk. Kesannya memerlukan masa selama beberapa hari untuk menjadi nyata. Jika pokok tembikai tidak terlalu basah, penuaian di sebelah pagi akan mengurangkan pengeluaran haba. Buah tembikai mesti kering semasa dipunggah.
Pengendalian yang kasar akan menyebabkan kerugian yang besar. Buah tidak boleh jatuh, dibaling atau dipijak kerana akan berlaku kerosakan dalaman dan isi buah akan hancur. Pekerja yang memunggah buah di bawah seharusnya menghulurkan buah kepada penyusun buah di atas lori dengan menggunakan tangan, dan penyusun buah dengan berhati-hati meletakkan buah dalam timbunan di atas lori. Buah ‘pitching’ biasanya berlaku akibat daripada buah terjatuh atau digolekkan ke timbunan. Jangan sekali-kali menyusun buah dengan hujung buahnya ke bawah, kerana hujungnya yang nipis (bekas bunga) ialah kawasan yang paling rentan mengalami lebam. Buah jatuh daripada ketinggian 20 cm akan menyebabkan kerosakan dalaman, manakala jatuh daripada ketinggian 30 cm pula, bahagian dalam buah akan hancur atau buah akan pecah. Kartun yang berisi 3-5 biji tembikai dan bekas pukal dengan palet jika digunakan boleh melicinkan pengendalian dan mengurangkan kerosakan.
Buah lebam dan cedera hasil daripada pemunggah membaling buah ke dalam trak di atas buah-buah yang lain. Penuai perlu berhati-hati supaya tidak terpotong atau terkupas kulit buah dengan pisau mereka. Kawasan seperti ini merupakan ruang masuk bagi patogen yang menyebabkan buah busuk. Tuai hanya apabila buah kering kerana ini akan mengurangkan lelasan disebabkan pasir yang bergesel dengan permukaan buah.
Menuai atau memunggah semasa buah masih basah tidak digalakkan kerana meningkatkan risiko buah busuk. Buah tembikai terdedah kepada kerosakan mampat dan kecederaan lelasan daripada permukaan yang kasar semasa dituai di ladang dan semasa diangkut ke tempat pengumpulan. Oleh sebab itu, dinding sisi, dinding depan dan belakang trak di ladang atau ‘wagon’ untuk mengangkut buah perlu dilapik.
Lepas tuai
Kerosakan akibat penyakit boleh menyebabkan kerugian yang serius pada peringkat lepas tuai tembikai.. Penyakit lepas tuai yang paling biasa ialah antraknos dan reput pangkal buah. Rawatan lepas tuai diperlukan untuk mengawal penyakit ini.
Antraknos disebabkan oleh Colletotrichum orbiculare, yang boleh menembusi kutikel dan epidermis daun, batang dan buah. Ciri yang ditunjukkan ialah bulatan warna hijau gelap atau lesi memanjang yang menjejaskan permukaan buah. Lesi ini semakin membesar , menjadi perang dan tenggelam. Penyakit ini mungkin jangkitan pendam dari ladang yang menjadi nyata selepas dituai terutamanya dalam keadaan panas dan lembap. Penyakit ini mungkin menjangkiti buah lain melalui pencemaran silang dengan buah berpenyakit dan penggunaan bekas yang kotor. Antraknos boleh dikawal dengan melaksanakan langkah-langkah pengawalan sebelum tuai, termasuklah penggunaan mancozeb pada 8-10 g/4.5 L atau maneb pada 9-18 g/4.5 L.
Reput pangkal buah disebabkan oleh Lasiodiplodia theobromae, yang menyebabkan kawasan pangkal buah menjadi perang, lembik dan bonyor. Patogen masuk ke dalam buah melalui permukaan tangkai buah yang terluka atau luka terbuka atau lebam. Ia boleh dikawal dengan membiarkan beberapa sentimeter tangkai buah melekat pada buah.
Ringkasnya, faktor penting yang menentukan kualiti buah tembikai semasa menuai dan pengendalian ialah:
* Tuai buah pada peringkat kematangan yang sesuai bagi tujuan pemasaran
* Elakkan kecederaan semasa menuai, pengendalian, pembungkusan dan penghantaran.
* Kekalkan suhu penyimpanan yang betul pada 10-15 °C
Pembungkusan
Buah tembikai diangkut sama ada secara penghantaran pukal atau dimuatkan di dalam bekas dan karton dan dipunggah ke atas trak pengangkutan. Penghantaran pukal dilakukan berdekatan dengan ladang yang menanam tembikai. Dalam proses ini buah tembikai perlu dielakkan daripada gegaran dan kecederaan pemindahan muatan semasa dalam perjalanan. Ini boleh dilakukan dengan meletakkan lapisan jerami di lantai treler, di antara buah, dan di bahagian depan dan dinding sisi treler. Jumlah jerami yang banyak diperlukan di bahagian belakang iaitu antara buah tembikai dengan pintu belakang bagi mengelakkan kerosakan akibat treler berhenti dengan tiba-tiba. Semasa operasi pemunggahan, secara fizikalnya buah tembikai tidak dilindungi oleh apa-apa bungkusan. Dengan itu, pekerja tidak boleh duduk, berdiri atau berjalan di atas buah tembikai semasa pemunggahan kerana ini akan menyebabkan kecederaan mampat. Satu lapisan busa dapat mengelakkan buah daripada tercedera.
Karton penghantaran boleh memuatkan tiga, empat atau lima biji tembikai bergantung pada saiz. Bekas papan gentian pula boleh mengisi purata 50 biji tembikai untuk penghantaran secara pukal. Kebaikan menggunakan bekas ini ialah kejadian buah lebam berkurangan kerana pengendalian buah individu yang sedikit. Pekerja di bahagian pembungkusan yang tidak berpengalaman boleh menyebabkan kerosakan bahagian dalam buah semasa mengisi buah ke dalam bekas atau karton. Mencampakkan buah ke dalam bekas akan menyebabkan gegaran hentaman dan berdiri atau duduk di atas buah tembikai yang sudah disusun di dalam bekas akan menyebabkan kecederaan mampatan. Semua pekerja yang mengendali buah perlu belajar bahawa walaupun tiada kecederaan luaran, ini tidak bermakna pengendalian telah sempurna, kerana kecederaan akan berlaku di bahagian dalam (isi buah) dahulu.
Penghantaran
Buah tembikai yang dihantar secara pukal mestilah dialas menggunakan jerami secukupnya bagi mengelakkan buah tersebut daripada tercedera dalam perjalanan.
Sebagai tambahan, treler yang digunakan mestilah mempunyai sistem pengudaraan yang cukup. Treler yang tertutup mestilah mempunyai pintu berlubang, dua di bahagian hadapan dan dua di bahagian belakang bagi membolehkan laluan udara di antara timbunan buah di dalam treler. Jika tidak, haba berlebihan akan meningkatkan bilangan buah yang busuk dan kehilangan kualiti.
Perkara seperti berikut boleh dilakukan bagi meminimumkan kecederaan buah di dalam bekas atau karton semasa penghantaran:
* Gunakan palet yang saiznya sesuai dengan keluasan bekas bagi menghalang bekas yang disusun di bahagian atas daripada terjatuh ke bekas di bahagian bawah dan merosakkan buah tembikai.
* Gunakan palet yang masih dalam keadaan baik bagi mengelakkannya daripada patah semasa dalam perjalanan dan serpihannya akan merosakkan buah tembikai di dalam bekas di bahagian bawah.
* Pastikan palet bahagian atas diletakkan dengan betul di atas bekas bagi mengelakkan ia bergerak semasa dalam perjalanan.
* Kukuhkan muatan di bahagian belakang treler dengan betul supaya karton tidak bergerak dan buah tidak rosak semasa dalam perjalanan.
* Elakkan mengisi buah ke dalam bekas secara berlebihan supaya buah di dalamnya tidak rosak apabila bekas disusun di atasnya.
* Ikatkan bekas yang paling atas dalam susunan pada palet bagi menghalang gegaran semasa dalam perjalanan yang boleh menyebabkan bekas ternaik ke atas bekas yang lain dan buah tergolek ke bawah.
* Pastikan semua bekas, karton dan treler mempunyai pengudaraan yang cukup.
Penyimpanan
Pengurusan suhu amat penting untuk memastikan kualiti buah tembikai yang optimum. Pra pendinginan buah sebelum penyimpanan disyorkan bagi mencapai tempoh penyimpanan yang maksimum. Pra pendinginan boleh dilakukan dengan cara pendinginan bilik atau pendinginan udara paksa bagi mengurangkan suhu buah hampir kepada suhu optimum secepat mungkin.
Suhu penyimpanan yang optimum bagi buah tembikai ialah 10-15 °C, dengan kelembapan relatif 85-90%. Tembikai yang disimpan pada suhu ini tahan selama 2-3 minggu.
Kecederaan dingin boleh berlaku apabila buah disimpan pada suhu kurang daripada 10 °C. Kemerahan isi berkurangan dan jus dari isi buah akan meleleh dan permukaan buah akan melekuk. Kecederaan dingin juga boleh meningkatkan kerentanan terhadap kejadian busuk dan reput terutamanya selepas dikembalikan ke suhu ambien yang hangat selepas penyimpanan sejuk.
Apabila buah tembikai dipotong/dibelah, ia hendaklah dibungkus menggunakan filem regang dan disimpan pada suhu 2-4 °C bagi mengelakkan rasa masam dan kekeringan permukaan.
Buah tembikai biasanya diangkut di dalam trak yang terbuka atau tertutup dan treler tanpa penyejukan. Buah tembikai tidak boleh diangkut di dalam trak tertutup tanpa penyejukan. Buah tembikai tidak boleh disimpan bersama-sama dengan buah-buahan lain (e.g. pisang) dan sayur-sayuran (e.g. tomato) yang membebaskan etilena. Etilena ialah gas yang tidak berwarna yang dianggap sebagai hormon ketuaan atau kematangan semula jadi. Apabila terdedah kepada etilena, isi buah tembikai akan rosak dan bonyor. Keadaan ini akan mengakibatkan isi menjadi lembik dan kehilangan rasa.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:harizamry.wordpress.com
Sunday, March 1, 2009
Panduan Penanaman Pisang
Panduan Penanaman Pisang
Pisang Terbaru
Pembeli ada dua pilihan:
1. Beli anak pisang yang kecil yang dijual dalam tabung uji dan membelanya secara sendiri dalam polibag hingga besar
2. Atau, beli pokok yang siap sedia dalam polibag untuk ditanam di pusat semaian tertentu.
Penanaman
Jika membeli terus dalam bentuk anak pisang dalam tabung uji, ikutlah peraturan di bawah.
a) keluarkan anak pisang yang kecil daripada botol dan bersihkan dengan teliti agar-agar yang melekat di bahagian akar anak pokok tersebut.
b) Pindahkan anak pisang yang telah dibersihkan ke dalam polibag berukuran 6″ X 8″ mengandungi tanah dan sabut kelapa, baja N:P:K (15:15:15) dan kompos. Letakkan
polibag di bawah teduhan 70 %.
Pengairan
Siram air 3 kali sehari dalam 2 minggu pertama kemudian selepas tempoh ini, 2 kali sehari sehingga ditanam di ladang.
Jarak Penanaman
Tanam pada ketumpatan 2200 pokok/hektar dan jarak 1.5 meter di antara pokok dalam satu baris dan 3.0 meter di antara barisan.
Pengendalian Penyakit Layu Pada Tanaman Pisang
Tanaman pisang mudah tumbuh di berbagai tempat, penanaman yang dilakukan oleh petani belum teratur dan sering dicampur dengan tanaman lainnya. Selain itu pemeliharaan tanaman pisang belum dilakukan secara intensif, sehingga produksi dan mutu buah yang dihasilkan masih rendah.
Jenis Penyakit
a. Penyakit Layu Fusarium (Penyakit Panama)
Penyakit ini disebabkan oleh jamur Fusarium oxysparum f. sp. cubense. Jamur penyebab penyakit ini hidup didalam tanah, masuk ke dalam akar, selanjutnya masuk ke dalam bonggol dan jaringan pembuluh.
Gejala dari penyakit ini adalah sepanjang jaringan pembuluh pada batang semu berwarna coklat kemerahan. Daun menguning dan menjadi layu, tangkainya menjadi terkulai dan patah. Kadang-kadang lapisan luar batang semu terbelah dari bawah ke atas. Yang paling khas adalah jika pangkal batang dibelah membujur, terlihat garis-garis coklat atau hitam dari bonggol ke atas melalui jaringan pembuluh ke pangkal dan tangkai daun. Penularan penyakit ini dapat melalui bibit, tanah dan air yang mengalir mengandung spora jamur.
b. Penyakit Layu Bakteri (Penyakit Darah atau Penyakit Moko)
Penyakit ini disebabkan oleh bakteri Pseudomonas Solanacearum. Disebut penyakit darah, karena bila akar tinggal/bonggol tanaman sakit dipotong maka keluar cairan kental yang berwarna kemerahan dari berkas pembuluh. Gejala penyakit layu bakteri pada tanaman pisang adalah layunya daun-daun tua sebelum waktunya, daun menguning dan mati, pada tanaman muda terjadi kelayuan yang menyeluruh. Penularan penyakit ini dapat terjadi melalui bibit terinfeksi, serangga yang mengunjungi bunga, alat-alat pemangkasan dan kontak akar.
c. Pengendalian Penyakit Layu
menanam bibit pisang yang sehat
melakukan pemupukan yang seimbang
sanitasidan drainase kebun yang baik agar waktu hujan, air tidak mengalir di permukaan tanah
memelihara tanaman dengan hati-hati untuk mengurangi terjadinya luka pada akar.
untuk mencegah penularan oleh serangga melalui luka pada bunga yang rontok, maka dapat dilakukan pemotongan jantung.
BINATANG PEROSAK
Binatang perosak yang seringkali menyerang pokok pisang ialah bubuk atau kumbang. Masalah ini dapat diselesaikan dengan menggunakan racun serangga seperti dieldrin.
Penyakit Anthracnose
Gejala ini berlaku apabila bintik-bintik telah muncul dan menyerang buah pisang yang sedang dalam penghantaran dengan menggunakan kapal.
Penyakit Darah Pisang
PENDAHULUAN
Komoditas hortikultura selama ini telah memberikan kontribusi yang cukup besar terhadap pendapatan petani. Perkembangan komoditas hortikultura di NTB akhir-akhir ini mendapat perhatian besar khusus tanaman pisang karena tanaman ini banyak memberikan manfaat diantaranya pemenuhan gizi keluarga dan penambahan pendapatan petani. Pisang termasuk salah satu jenis buah buahan yang cukup potensial di NTB, populasinya cukup besar. Selain itu, permintaan domestik cukup meningkat karena pertumbuhan penduduk, kesadaran masyarakat terhadap gizi,peningkatan pendapatan dan pendidikan serta berkembangnya NTB menjadi daerah wisata nasional maupun internasional. Dua tahun terakhir perkembangan tanaman pisang di NTB mengalami penurunan terutama diakibatkan adanya serangan penyakit, yang disebabkan oleh bakteri. Ferken (1972) mengidentifikasikan penyakit darah pisang disebabkan oleh bakteri (Pseudomonas solanacearum).
CARA MENULAR
Bakteri Pseudomonas solanacearum ini dapat ditularkan ke tanaman sehat melalui : tanaman, alat-alat pertanian, tanah yang terbawa alat-alat transportasi, aliran air dan vektor serangga yang menghisap bunga (jantung) pisang. Berdasarkan pemantauan di lapangan, penyakit darah pisang sudah menyebar ke seluruh sentra pertanaman pisang di pulau Lombok dan Sumbawa. Hasil penelitian Sudirman (2000) tentang penyakit darah pisang (Pseudomonas solanacearum) menyatakan bahwa dari sepuluh jenis tanaman pisang yang diuji, pisang kepok dan pisang raja
sangat peka (tidak tahan), sedangkan pisang emas lebih tahan. Pisang ketip, pisang susu, pisanghijau, pisang kapal dan pisang ambon bereaksi tidak konsisten.
TANDA SERANGAN
Penyakit Darah Pisang (Pseudomonas solanacearum) kebanyakan mulai menunjukkan tanda serangan pada tanaman yang sudah berbuah, sedang pada tanaman yang masih muda belum menampakkan tanda serangan yang jelas.
1. Pada tanaman dewasa (tanaman pisang yang sudah berbuah) tanda serangan dapat dilihat pada daun ketiga atau keempat dari atas (pucuk) yang mulai menguning serta disusul dengan daun berikutnya lalu mengering. Akibat dari semua daun menguning, maka pertumbuhan buah tidak sempurna.
2. Apabila buah-buah pisang tersebut di potong atau di belah terlihat adanya cairan atau getah kental berwarna coklat kemerahan yang berbau busuk.
3. Pada bagian dalam bungkul dan batang pisang yang sudah terkena penyakit, apabila dipotong bagian tengah terlihat bintik-bintik berwarna coklat kemerahan. Akhirnya berlanjut tanaman pisang akan menjadi kering dan mati.
UPAYA PENGENDALIAN
Ada beberapa upaya yang bisa dilaksanakan pada tingkat serangan tertentu sebagai berikut:
1. Perketat Karantina
Buah pisang dapat diangkut ke mana-mana untuk tidak terjadi serangan (menular) pada lokasi lain, perlu di perketat pengawasan lalu lintas perdagangan pisang, apakah pisang tersebut berasal dari daerah yang sudah terserang, perlu dilarang memasukkan ke daerah yang belum terserang penyakit tersebut.
2. Sanitasi
Sanitasi sangat penting bagi petani yang mempunyai areal tanaman pisang, agar diperhatikan lingkungan kebun pisang agar selalu bersih, jangan sembarangan menempatkan batang-batang pisang yang sudah di tebang. Dan buat parit di sekitar barisan pisang, sehingga tidak tergenang apabila ada air hujan. Terapkan sistem drainase yang baik. Buat parit disekitar barisan tanaman pisang, sehingga tidak tergenang apabila ada air hujan.
3. Desinfektan peralatan
Peralatan yang akan dipergunakan harus disteril/dibersihkan dulu.
4. Pemupukan
Pemupukan dengan bahan organik akan meningkatkan aktivitas mikroorganisme antagonis untuk membunuh bakteri perusak.
5. Isolasi spot
Apabila tanaman pisang sedang/akan keluar bunga dilakukan proteksi terhadap bunga tanaman pisang dari vektor serangga yaitu : di bungkus dengan kain, kertas agar tidak di kunjungi oleh serangga penular sampai selesai pembungaan.
6. Eradikasi
Apabila sudah terjadi serangan berat pada tanaman pisang, diadakan pemusnahan (menebang semua pisang yang ada pada lahan tersebut, dan diganti dengan tanaman pisang yang tahan terhadap penyakit darah pisang (Pseudomonas solanacearum)
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://www.usahawantani.com
Pisang Terbaru
Pembeli ada dua pilihan:
1. Beli anak pisang yang kecil yang dijual dalam tabung uji dan membelanya secara sendiri dalam polibag hingga besar
2. Atau, beli pokok yang siap sedia dalam polibag untuk ditanam di pusat semaian tertentu.
Penanaman
Jika membeli terus dalam bentuk anak pisang dalam tabung uji, ikutlah peraturan di bawah.
a) keluarkan anak pisang yang kecil daripada botol dan bersihkan dengan teliti agar-agar yang melekat di bahagian akar anak pokok tersebut.
b) Pindahkan anak pisang yang telah dibersihkan ke dalam polibag berukuran 6″ X 8″ mengandungi tanah dan sabut kelapa, baja N:P:K (15:15:15) dan kompos. Letakkan
polibag di bawah teduhan 70 %.
Pengairan
Siram air 3 kali sehari dalam 2 minggu pertama kemudian selepas tempoh ini, 2 kali sehari sehingga ditanam di ladang.
Jarak Penanaman
Tanam pada ketumpatan 2200 pokok/hektar dan jarak 1.5 meter di antara pokok dalam satu baris dan 3.0 meter di antara barisan.
Pengendalian Penyakit Layu Pada Tanaman Pisang
Tanaman pisang mudah tumbuh di berbagai tempat, penanaman yang dilakukan oleh petani belum teratur dan sering dicampur dengan tanaman lainnya. Selain itu pemeliharaan tanaman pisang belum dilakukan secara intensif, sehingga produksi dan mutu buah yang dihasilkan masih rendah.
Jenis Penyakit
a. Penyakit Layu Fusarium (Penyakit Panama)
Penyakit ini disebabkan oleh jamur Fusarium oxysparum f. sp. cubense. Jamur penyebab penyakit ini hidup didalam tanah, masuk ke dalam akar, selanjutnya masuk ke dalam bonggol dan jaringan pembuluh.
Gejala dari penyakit ini adalah sepanjang jaringan pembuluh pada batang semu berwarna coklat kemerahan. Daun menguning dan menjadi layu, tangkainya menjadi terkulai dan patah. Kadang-kadang lapisan luar batang semu terbelah dari bawah ke atas. Yang paling khas adalah jika pangkal batang dibelah membujur, terlihat garis-garis coklat atau hitam dari bonggol ke atas melalui jaringan pembuluh ke pangkal dan tangkai daun. Penularan penyakit ini dapat melalui bibit, tanah dan air yang mengalir mengandung spora jamur.
b. Penyakit Layu Bakteri (Penyakit Darah atau Penyakit Moko)
Penyakit ini disebabkan oleh bakteri Pseudomonas Solanacearum. Disebut penyakit darah, karena bila akar tinggal/bonggol tanaman sakit dipotong maka keluar cairan kental yang berwarna kemerahan dari berkas pembuluh. Gejala penyakit layu bakteri pada tanaman pisang adalah layunya daun-daun tua sebelum waktunya, daun menguning dan mati, pada tanaman muda terjadi kelayuan yang menyeluruh. Penularan penyakit ini dapat terjadi melalui bibit terinfeksi, serangga yang mengunjungi bunga, alat-alat pemangkasan dan kontak akar.
c. Pengendalian Penyakit Layu
menanam bibit pisang yang sehat
melakukan pemupukan yang seimbang
sanitasidan drainase kebun yang baik agar waktu hujan, air tidak mengalir di permukaan tanah
memelihara tanaman dengan hati-hati untuk mengurangi terjadinya luka pada akar.
untuk mencegah penularan oleh serangga melalui luka pada bunga yang rontok, maka dapat dilakukan pemotongan jantung.
BINATANG PEROSAK
Binatang perosak yang seringkali menyerang pokok pisang ialah bubuk atau kumbang. Masalah ini dapat diselesaikan dengan menggunakan racun serangga seperti dieldrin.
Penyakit Anthracnose
Gejala ini berlaku apabila bintik-bintik telah muncul dan menyerang buah pisang yang sedang dalam penghantaran dengan menggunakan kapal.
Penyakit Darah Pisang
PENDAHULUAN
Komoditas hortikultura selama ini telah memberikan kontribusi yang cukup besar terhadap pendapatan petani. Perkembangan komoditas hortikultura di NTB akhir-akhir ini mendapat perhatian besar khusus tanaman pisang karena tanaman ini banyak memberikan manfaat diantaranya pemenuhan gizi keluarga dan penambahan pendapatan petani. Pisang termasuk salah satu jenis buah buahan yang cukup potensial di NTB, populasinya cukup besar. Selain itu, permintaan domestik cukup meningkat karena pertumbuhan penduduk, kesadaran masyarakat terhadap gizi,peningkatan pendapatan dan pendidikan serta berkembangnya NTB menjadi daerah wisata nasional maupun internasional. Dua tahun terakhir perkembangan tanaman pisang di NTB mengalami penurunan terutama diakibatkan adanya serangan penyakit, yang disebabkan oleh bakteri. Ferken (1972) mengidentifikasikan penyakit darah pisang disebabkan oleh bakteri (Pseudomonas solanacearum).
CARA MENULAR
Bakteri Pseudomonas solanacearum ini dapat ditularkan ke tanaman sehat melalui : tanaman, alat-alat pertanian, tanah yang terbawa alat-alat transportasi, aliran air dan vektor serangga yang menghisap bunga (jantung) pisang. Berdasarkan pemantauan di lapangan, penyakit darah pisang sudah menyebar ke seluruh sentra pertanaman pisang di pulau Lombok dan Sumbawa. Hasil penelitian Sudirman (2000) tentang penyakit darah pisang (Pseudomonas solanacearum) menyatakan bahwa dari sepuluh jenis tanaman pisang yang diuji, pisang kepok dan pisang raja
sangat peka (tidak tahan), sedangkan pisang emas lebih tahan. Pisang ketip, pisang susu, pisanghijau, pisang kapal dan pisang ambon bereaksi tidak konsisten.
TANDA SERANGAN
Penyakit Darah Pisang (Pseudomonas solanacearum) kebanyakan mulai menunjukkan tanda serangan pada tanaman yang sudah berbuah, sedang pada tanaman yang masih muda belum menampakkan tanda serangan yang jelas.
1. Pada tanaman dewasa (tanaman pisang yang sudah berbuah) tanda serangan dapat dilihat pada daun ketiga atau keempat dari atas (pucuk) yang mulai menguning serta disusul dengan daun berikutnya lalu mengering. Akibat dari semua daun menguning, maka pertumbuhan buah tidak sempurna.
2. Apabila buah-buah pisang tersebut di potong atau di belah terlihat adanya cairan atau getah kental berwarna coklat kemerahan yang berbau busuk.
3. Pada bagian dalam bungkul dan batang pisang yang sudah terkena penyakit, apabila dipotong bagian tengah terlihat bintik-bintik berwarna coklat kemerahan. Akhirnya berlanjut tanaman pisang akan menjadi kering dan mati.
UPAYA PENGENDALIAN
Ada beberapa upaya yang bisa dilaksanakan pada tingkat serangan tertentu sebagai berikut:
1. Perketat Karantina
Buah pisang dapat diangkut ke mana-mana untuk tidak terjadi serangan (menular) pada lokasi lain, perlu di perketat pengawasan lalu lintas perdagangan pisang, apakah pisang tersebut berasal dari daerah yang sudah terserang, perlu dilarang memasukkan ke daerah yang belum terserang penyakit tersebut.
2. Sanitasi
Sanitasi sangat penting bagi petani yang mempunyai areal tanaman pisang, agar diperhatikan lingkungan kebun pisang agar selalu bersih, jangan sembarangan menempatkan batang-batang pisang yang sudah di tebang. Dan buat parit di sekitar barisan pisang, sehingga tidak tergenang apabila ada air hujan. Terapkan sistem drainase yang baik. Buat parit disekitar barisan tanaman pisang, sehingga tidak tergenang apabila ada air hujan.
3. Desinfektan peralatan
Peralatan yang akan dipergunakan harus disteril/dibersihkan dulu.
4. Pemupukan
Pemupukan dengan bahan organik akan meningkatkan aktivitas mikroorganisme antagonis untuk membunuh bakteri perusak.
5. Isolasi spot
Apabila tanaman pisang sedang/akan keluar bunga dilakukan proteksi terhadap bunga tanaman pisang dari vektor serangga yaitu : di bungkus dengan kain, kertas agar tidak di kunjungi oleh serangga penular sampai selesai pembungaan.
6. Eradikasi
Apabila sudah terjadi serangan berat pada tanaman pisang, diadakan pemusnahan (menebang semua pisang yang ada pada lahan tersebut, dan diganti dengan tanaman pisang yang tahan terhadap penyakit darah pisang (Pseudomonas solanacearum)
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://www.usahawantani.com
PANDUAN PENANAMAN CILI
PANDUAN PENANAMAN CILI
Ingin menanam cili tetapi tidak tahu bagaimana! Ikuti petua yang disarankan oleh Prof. Madya Dr. Ahmad Mahir Mokhtar dan Prof. Dr. Ismail Ahmad dari UKM
Penyediaan Kawasan
• Meletakkan Sungkupan
• Penyemaian dan Penyediaan Anak Benih
• Pengubahtanaman
• Penyiraman
• Pembajaan
• Pengawalan Rumpai, Perosak Tanaman dan Penyakit
• Pungutan Hasil
Penyediaan kawasan
• Pengapuran – dilakukan sekurang-kurangnya 2 minggu sebelum pengubahtanaman. Untuk tanah gambut dan berasid, pengapuran pada kadar 2 tan/ha setahun. Untuk tanah berasid yang sangat rendah (pH 3.5 –3.7), pengapuran pada kadar 10 – 25 tan/ha setahun.
• Penyuburan tanah – tambahkan najis haiwan pada tanah berpasir & tanah liat
• Pembajakkan – tanah dibajak dan digembur sedalam 15-20sm untuk meningkatkan sistem pengairan dan pengudaraan tanah serta untuk mencampuradukkan bahan organik.
Batas
• penanaman satu baris sebatas : lebar batas 50, tinggi 30 sm
• penanaman dua baris sebatas : lebar batas 120 - 150 sm
• jarak antara batas : 60 –100 sm
• antara batas : perlu diselangi parit seluas 75 sm untuk mengatasi air bertakung dan banjir
Meletakkan sungkupan
• Untuk mengawal rumpai, penyakit & serangga
• Mengekalkan kelembapan tanah & mencegah hakisan
• Bahan sungkupan : plastik `silvershine’, lalang kering atau jerami padi.
Penyemaian dan penyediaan anak benih
Biji benih
• 200 hingga 300 gm/ha (bergantung pada peratus percambahan)
• Direndam atau dilembabkan semalaman sebelum disemai (campuran vitamin-hormon pada air boleh meningkatkan peratus percambahan).
Kaedah penyemaian
• Boleh dilakukan di dalam dulang semaian (60 x 30 x 10 sm) yang boleh menampung 100 anak benih atau di dalam beg-beg plastik
• diletakkan di bawah kawasan teduh berjaring> halus untuk mengurangkan pancaran terik matahari dan mengelakkan serangga perosak
• Baja NPKMg (12:12:17:2:TE) dicampurkan dengan kadar 7 gm/liter tanah. ‘Seed-raiser’ boleh menambahkan peratus percambahan.
• Selepas 2 minggu, anak cambahan dipindahkan ke dalam polibeg bersaiz 15 x15 sm yang mengandungi campuran tanah, najis haiwan dan pasir dengan nisbah 3:2:1
• Teduhan pada anak-anak pokok dibuang secara berperingkat.
• Penyemaian juga boleh dilakukan terus di ladang dengan memberi teduhan.
Pengubahtanaman
• Anak-anak pokok berumur 5 hingga 7 minggu diubahtanam atas paras daun pertama dalam tanah bagi mengelak pokok tumbang.
• Jarak tanaman boleh dijarangkan (75 x 100 sm atau 50 x 60 sm) atau dirapatkan (15 x 15 sm @ 40,000 –45,000 pokok/ha) mengikut varieti.
• Bagi Cilibangi -4 yang berpokok kecil dan berhasil kurang setiap pokok, jarak tanaman >yang rapat disyorkan untuk mendapatkan hasil yang tinggi per hektar.
• Pengubahtanaman perlu dilakukan pada waktu redup atau petang diikuti dengan penyiraman air untuk mengelakkan kejutan.
• Selepas seminggu, pokok yang berpenyakit dicabut, dibakar dan disulam dengan pokok sihat.
Penyiraman
Dilakukan 2 kali sehari dengan sistem ‘sprinkler’ pada awal pagi dan petang
Pembajaan
• Pembajaan mesti dilakukan mengikut elemen-elemen baja yang diperlukan secukupnya
• Baja NPK berwarna hijau (15:15:15) atau baja cecair (15:30:15) digunakan untuk pembajaan asas.
• Baja buah NPKMg berwarna biru (12:12:17:2:TE) atau baja cecair (18:18:21) untuk pembajaan pokok dewasa.
• Hormon dan vitamin tumbuhan boleh digunakan untuk menjamin kesihatan pokok.
• Jumlah baja NPK dan NPKMg yang digunakan adalah 1.8 – 2.5 tan/ha dan dibahagikan kepada 4 kali pembajaan.
• Pembajaan asas dibuat sekali sebelum atau ketika pengubahtanaman diikuti dengan 3 pusingan pembajaan permukaan.
• Sebanyak 10 g baja ditabur di sekeliling pokok setiap 2 minggu. Baja cecair dilarutkan pada kadar 1 sudu besar per liter air. Baja cecair 15:30:15 disembur dari pangkal pokok hingga ke daun setiap 7-10 hari sehingga pokok berbunga. Baja cecair 18:18:21 juga disembur pada kadar yang sama.
Pengawalan rumpai, perosak tanaman dan penyakit
• Racun rumpai pracambah digunakan selepas tanah disediakan untuk mengawal rumpai
• Racun serangga digunakan untuk mengelakkan serangan kutu daun dan hamama serta vektor afid yang membawa penyakit virus.
• Pelekat (perangkap) lalat buah boleh digunakan semasa pembuahan.
• Varieti-varieti Cilibangi rintang kepada penyakit kerekot daun (virus CVMV) dan antraknos buah. Racun kulat digunakan untuk penyakit kulat yang lain.
Pungutan hasil
Hasil dipetik ketika pokok berumur 12 hingga 16 minggu. Purata hasil 16-20 tan/ha.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:Prof. Madya Dr. Ahmad Mahir Mokhtar dan Prof. Dr. Ismail Ahmad dari UKM
Ingin menanam cili tetapi tidak tahu bagaimana! Ikuti petua yang disarankan oleh Prof. Madya Dr. Ahmad Mahir Mokhtar dan Prof. Dr. Ismail Ahmad dari UKM
Penyediaan Kawasan
• Meletakkan Sungkupan
• Penyemaian dan Penyediaan Anak Benih
• Pengubahtanaman
• Penyiraman
• Pembajaan
• Pengawalan Rumpai, Perosak Tanaman dan Penyakit
• Pungutan Hasil
Penyediaan kawasan
• Pengapuran – dilakukan sekurang-kurangnya 2 minggu sebelum pengubahtanaman. Untuk tanah gambut dan berasid, pengapuran pada kadar 2 tan/ha setahun. Untuk tanah berasid yang sangat rendah (pH 3.5 –3.7), pengapuran pada kadar 10 – 25 tan/ha setahun.
• Penyuburan tanah – tambahkan najis haiwan pada tanah berpasir & tanah liat
• Pembajakkan – tanah dibajak dan digembur sedalam 15-20sm untuk meningkatkan sistem pengairan dan pengudaraan tanah serta untuk mencampuradukkan bahan organik.
Batas
• penanaman satu baris sebatas : lebar batas 50, tinggi 30 sm
• penanaman dua baris sebatas : lebar batas 120 - 150 sm
• jarak antara batas : 60 –100 sm
• antara batas : perlu diselangi parit seluas 75 sm untuk mengatasi air bertakung dan banjir
Meletakkan sungkupan
• Untuk mengawal rumpai, penyakit & serangga
• Mengekalkan kelembapan tanah & mencegah hakisan
• Bahan sungkupan : plastik `silvershine’, lalang kering atau jerami padi.
Penyemaian dan penyediaan anak benih
Biji benih
• 200 hingga 300 gm/ha (bergantung pada peratus percambahan)
• Direndam atau dilembabkan semalaman sebelum disemai (campuran vitamin-hormon pada air boleh meningkatkan peratus percambahan).
Kaedah penyemaian
• Boleh dilakukan di dalam dulang semaian (60 x 30 x 10 sm) yang boleh menampung 100 anak benih atau di dalam beg-beg plastik
• diletakkan di bawah kawasan teduh berjaring> halus untuk mengurangkan pancaran terik matahari dan mengelakkan serangga perosak
• Baja NPKMg (12:12:17:2:TE) dicampurkan dengan kadar 7 gm/liter tanah. ‘Seed-raiser’ boleh menambahkan peratus percambahan.
• Selepas 2 minggu, anak cambahan dipindahkan ke dalam polibeg bersaiz 15 x15 sm yang mengandungi campuran tanah, najis haiwan dan pasir dengan nisbah 3:2:1
• Teduhan pada anak-anak pokok dibuang secara berperingkat.
• Penyemaian juga boleh dilakukan terus di ladang dengan memberi teduhan.
Pengubahtanaman
• Anak-anak pokok berumur 5 hingga 7 minggu diubahtanam atas paras daun pertama dalam tanah bagi mengelak pokok tumbang.
• Jarak tanaman boleh dijarangkan (75 x 100 sm atau 50 x 60 sm) atau dirapatkan (15 x 15 sm @ 40,000 –45,000 pokok/ha) mengikut varieti.
• Bagi Cilibangi -4 yang berpokok kecil dan berhasil kurang setiap pokok, jarak tanaman >yang rapat disyorkan untuk mendapatkan hasil yang tinggi per hektar.
• Pengubahtanaman perlu dilakukan pada waktu redup atau petang diikuti dengan penyiraman air untuk mengelakkan kejutan.
• Selepas seminggu, pokok yang berpenyakit dicabut, dibakar dan disulam dengan pokok sihat.
Penyiraman
Dilakukan 2 kali sehari dengan sistem ‘sprinkler’ pada awal pagi dan petang
Pembajaan
• Pembajaan mesti dilakukan mengikut elemen-elemen baja yang diperlukan secukupnya
• Baja NPK berwarna hijau (15:15:15) atau baja cecair (15:30:15) digunakan untuk pembajaan asas.
• Baja buah NPKMg berwarna biru (12:12:17:2:TE) atau baja cecair (18:18:21) untuk pembajaan pokok dewasa.
• Hormon dan vitamin tumbuhan boleh digunakan untuk menjamin kesihatan pokok.
• Jumlah baja NPK dan NPKMg yang digunakan adalah 1.8 – 2.5 tan/ha dan dibahagikan kepada 4 kali pembajaan.
• Pembajaan asas dibuat sekali sebelum atau ketika pengubahtanaman diikuti dengan 3 pusingan pembajaan permukaan.
• Sebanyak 10 g baja ditabur di sekeliling pokok setiap 2 minggu. Baja cecair dilarutkan pada kadar 1 sudu besar per liter air. Baja cecair 15:30:15 disembur dari pangkal pokok hingga ke daun setiap 7-10 hari sehingga pokok berbunga. Baja cecair 18:18:21 juga disembur pada kadar yang sama.
Pengawalan rumpai, perosak tanaman dan penyakit
• Racun rumpai pracambah digunakan selepas tanah disediakan untuk mengawal rumpai
• Racun serangga digunakan untuk mengelakkan serangan kutu daun dan hamama serta vektor afid yang membawa penyakit virus.
• Pelekat (perangkap) lalat buah boleh digunakan semasa pembuahan.
• Varieti-varieti Cilibangi rintang kepada penyakit kerekot daun (virus CVMV) dan antraknos buah. Racun kulat digunakan untuk penyakit kulat yang lain.
Pungutan hasil
Hasil dipetik ketika pokok berumur 12 hingga 16 minggu. Purata hasil 16-20 tan/ha.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:Prof. Madya Dr. Ahmad Mahir Mokhtar dan Prof. Dr. Ismail Ahmad dari UKM
MENANAM KELAPA
MENANAM KELAPA
(Kelapa MATAG, Kelapa MAWA, Kelapa Sawit)
Bagi meningkat bekalan kelapa bagi kegunaan tempatan, Jabatan Pertanian mempromosi tanaman kelapa yang dikenali dengan nama kelapa MATAG, hasil daripada kacukan kelapa Rendah Malaya dengan kelapa Tinggi Tagnanan dari Filipina.
Varieti-varieti kelapa yang terdapat di Malaysia ialah:-
Kelapa Tinggi Malaya (Malayan Tall)
Kelapa Rendah Merah Malaya (Malayan Red Dwarf, MRD)
Kelapa Rendah Kuning Malaya (Malayan Yellow Dwarf, MYD)
Kelapa Rendah Hijau Malaya (Malayan Green Dwarf, MGD)
Kelapa MAWA (Malayan Dwarf X West Afrcan Tall)
Kelapa MATAG (MYD/MRD X Tagnanan Tall)
Kelapa Tinggi Afrika Barat
Kelapa Tinggi Tagnanan
Kelapa Tinggi Rennel
Kelapa Wangi (Aromatic Dwarf)
Kelapa MAREN (MYD.MRD X Rennel Tall)
Kelapa MAMA (MYD/MRD X Malayan Tall)
Kelapa Sawit
KELAPA TINGGI MALAYA
Kelapa Tinggi Malaya ialah kelapa tinggi yang berasal dari Malaysia dan ditanam meluas di kawasan pantai. Jenis ini boleh hidup selama 80 hingga 90 tahun. Pokok bersaiz besar dan tinggi. Ketinggiannya boleh mencapai 15-18 meter. Kelapa jenis ini mempunyai pertumbuhan yang cergas serta dapat tumbuh dipelbagai jenis tanah.
Buah bersaiz besar, berbentuk bulat, berbiku tiga, leper di bahagian bawah serta mengandungi air yang banyak. Ciri-ciri ini menjadikan ianya sesuai untuk dijual sebagai kelapa muda. Purata buah setandan ialah 3-5 biji.
KELAPA MAWA
Kelapa MAWA ialah kelapa hibrid yang dihasilkan daripada pendebungaan silang kelapa Rendah Malaya dan Kelapa Tinggi Afrika Barat. Ketinggian pokok boleh mencapai sehingga 15 meter. Warna daun, bunga dan buahnya sama ada hijau atau jingga pucat bergantung kepada pokok induk (Pokok Kelapa Rendah Malaya). Bilangan buah setandan ialah 14-16 biji.
Kelapa Mawa dan mengapa tidak boleh dijadikan benih
Pokok Kelapa
KELAPA RENDAH MALAYA
Kelapa Rendah Malaya berasal dari Malaysia. Terdapat tiga jenis Kelapa Rendah Malaya iaitu kuning, merah dan hijau berdasarkan warna buahnya. Kelapa Rendah Malaya merupakan pokok kelapa yang bersaiz kecil dan ketinggiannya boleh mencapai sehingga enam meter. Saiz buahnya kecil manakala bilangan buah setandan boleh mencapai sehingga 15 biji atau lebih. Pada masa ini pokok Kelapa Rendah Malaya tidak ditanam secara komersil dan hanya digunakan sebagai pokok hiasan dan pokok induk dalam pengeluaran benih hibrid kelapa seperti MAWA dan MATAG.
KELAPA WANGI (KELAPA PANDAN)
Kelapa Wangi ialah kelapa jenis rendah yang diperkenalkan dari Thailand pada tahun 1971. Di Thailand kelapa ini dipanggil sebagai 'Makprow Nam Horm' dan di peringkat antarabangsa dikenali sebagai 'aromatic dwarf'. Keistimewaan kultivar kelapa wangi ialah isi dan buahnya berbau wangi pandan dan sesuai untuk diminum dan dimakan segar. Ketinggian pokok boleh mencapai 6 meter. Tandan dan buah berwarna hijau dan buahnya kecil berbentuk bulat berbiku tiga.
Penanaman kelapa ini boleh dijalankan secara kepadatan tinggi dengan jarak tanaman 6 m x 6 m. Ia mula mengeluarkan hasil apabila mencapai umur 3-4 tahun selepas ditanam di ladang. Ketika berumur 3 tahun pengeluarannnya hanya 40-50% dan mencapai 100% apabila berumur 4 tahun. Pokok kelapa wangi mengeluarkan 12-18 jambak bunga setahun. Purata bilangan buah setandan di antara 10-15 biji tetapi boleh berkurangan pada musim kemarau atau jika kawasan dibanjiri air. Setahun (tahun ke 13) ia boleh mengeluarkan 130-175 biji buah kelapa muda sepokok. Dalam satu hektar (208 pokok) jumlah pengeluaran boleh mencapai 36,000-49,000 buah kelapa muda setahun. Kandungan air bagi sebiji ialah lebih kurang 330 ml. Anak kelapa pokok wangi boleh dikenali melalui bau pandan pada hujung akar yang dihancurkan.
Melihat tandan buah-buah kelapa muda biasanya boleh dipetik pada umur 6-6 1/2 bulan selepas persenyawaan. Kaedah yang digunakan ialah dengan melihat tandan buah serta saiz buah kecil (T-2) dan pembentukan seludang (T-3) di atas tandan buah kecil tersebut. Tandan kelapa muda yang dipetik (T-1), tandan buah kelapa kecil (T-2) dan seludang (T-3) adalah selari atau terletak di atas satu sama lain.
Peringkat yang sesuai untuk kelapa botak
Di peringkat ini seludang (T-3) terbentuk penuh (70-90 cm) panjang tetapi belum memecah. Di bawah seludang ini terdapat tandan buah kecil (T-2) di mana saiz lilitan adalah diantara 18-24 cm atau sebesar bola tenis. Dengan ini tandan yang sebaris di bawah iaitu T-1 boleh dipetik untuk menghasilkan kelapa botak.
Peringkat yang sesuai untuk kelapa telur
Di peringkat ini seludang (t-3) telah pecah dan mengeluarkan mayangnya sebaris di bawah T-3 terdapat tandan buah kecil (T-2) di mana saiz lilitan adalah besar sedikit iaitu antara 22-26 cm, dengan ini tandan yang sebaris di bawah (T-2) iaitu (T-1) adalah tandan yang sesuai untuk menghasilkan kelapa telur.
*Benih kelapa ini boleh didapati daripada Pusat Pembangunan Komiditi, Teluk Bharu, Perak.
Kaedah penentuan peringkat kematangan
Petua Memilih Kelapa Pandan
(sumber: Wawasan Pertanian Bil. 10 Vol.1 Jilid 11)
Sekiranya anda ingin membeli anak benih kelapa pandan dan tidak yakin sama ada benih yang dijual itu benih kelapa pandan atau tidak, ada satu petua yang boleh anda lakukan. Patahkan sedikit bahagian hujung akar muda daripada anak pokok yang hendak dibeli. Gentil bahagian akar yang dipatahkan tadi dengan menggunakan ibu jari dan jari telunjuk sehingga hancur dan hidu baunya. Sekiranya benih itu benar benih kelapa pandan anda pasti dapat menghidu bau harum daun pandan. Selain bahagian akar, bahagian daun anak pokok benih kelapa pandan juga boleh dilakukan perkara yang sama tetapi biasanya pengusaha tapak semaian tidak membenarkan kerana akan mencacatkan anak benih. Bau harum pandan lebih kuat di bahagian daun berbanding bahagian akar.(sumber: Wawasan Pertanian Bil. 10 Vol.1 Jilid 11)
Kelapa Wangi tanaman berpotensi
Suntingan Berita: 'Coconut King' takluk pasaran
KELAPA MATAG
Kelapa MATAG ialah kelapa hibrid yang dihasilkan daripada pendebungaan silang Kelapa Rendah Malaya dan Kelapa Tagnanan. Ketinggian pokok MATAG boleh mencapai 15 meter. Daun, bunga dan buahnya berwarna sama ada hijau atau jingga pucat, bergantung kepada jenis pokok induk Kelapa Rendah Malaya. Hasil purata bilangan buah kelapa dan berta kopra adalah lebih tinggi daripada hibrid MAWA.
Kelapa MATAG boleh mengeluarkan antara 25 hingga 30 ribu biji buah setahun sehektar. Buah kelapa yang dihasilkan sesuai untuk pelbagai kegunaan seperti untuk air kelapa muda, pengeluaran santan dan juga untuk kelapa (kopra).
Varieti ini mempunyai ciri-ciri agronomi yang baik seperti pertumbuhan yang 'robust' dan 'vigorous' di ladang. Dengan pengurusan ladang yang baik dan hujan yang mencukupi, kelapa MATAG mula berbunga pada tahun ke 3 dan proses penuaian bolehlah dilakukan pada tahun ke 4.
Kelapa MATAG sesuai ditanam mengikut sistem penanaman tiga segi sama atau 'double hedge row pattern' sekiranya mengutipan hasil dirancangkan secara mekanisasi. (sila lihat rajah sistem tanaman). Kepadatan optimum yang disyorkan ialah 178-180 pokok sehektar.
Berbanding dengan kelapa MAWA, kelapa MATAG mengeluarkan buah yang lebih besar daripada MAWA walaupun isinya sama tebal. Hasil MATAG pada enam tahun pertama didapati agak rendah sedikit (61-139 biji sepokok) daripada MAWA (75-151 biji sepokok). Walau bagaimanapun, hasil kelapa MATAG meningkat mulai tahun ke tujuh ke atas, iaitu 153 biji sepokok dan boleh mencapai sehingga 161 biji sepokok berbanding dengan 157 biji bagi kelapa MAWA.
Dari segi pengeluaran kopra pula, MATAG mengeluarkan hasil kopra yang rendah pada enam tahun pertama iaitu 12.1 - 36.4 kg. berbanding dengan 16.4 - 33.0 kg. kopra bagi kelapa MAWA. Selepas tahun ke 7 dan ke atas, hasil kopra daripada kelapa MATAG lebih tinggi, iaitu 42.2 kg. berbanding 34.3 kg. kopra daripada kelapa MAWA.
Secara keseluruhannya, kelapa varieti MATAG memberikan hasil buah kelapa yang tinggi dalam jangka masa panjang. Saiz buah MATAG yang besar, bukan sahaja memberi kelebihan dari segi kos mengutip dan mengopek kulit, tetapi juga popular di kalangan pengguna domestik.
KELAPA SAWIT
Istilah Kelapa Sawit dari Wikipedia
Panduan Menanam Kelapa Sawit
Soalan serta Jawapan berkenaan tanaman kelapa sawit
Berita Sawit
Sabut Kelapa Sawit Sebagai Media Polibeg
KEPERLUAN ASAS TANAMAN KELAPA
Faktor Iklim
Tanaman kelapa tidak sesuai ditanam di kawasan yang kurang hujan atau di kawasan yang mengalami musim kering yang panjang kerana kelapa tidak mempunyai akar tunjang. Tanaman kelapa memerlukan jumlah hujan sebanyak 1300-2300 mm/tahun. Musim kering yang berterusan selama 3 bulan (<50 mm/bulan) tidak sesuai untuk tanaman kelapa. Suhu optimum untuk tanaman kelapa ialah 27-28oC. Kawasan yang terlindung atau sentiasa mendapat tiupan angin kencang juga tidak sesuai untuk tanaman kelapa.
Tanaman kelapa memerlukan sinaran matahari tidak kurang daripada 2,000 jam/tahun dan kelembapan relatif antara 80-90%. Kebanyakan tanaman kelapa ditanam pada ketinggian kurang dari 100 meter daripada aras laut. Tanaman kelapa yang ditanam pada ketinggian melebihi ketinggian 900 meter lambat membesar dan mengeluarkan buah yang kecil dan sedikit.
Faktor Tanah
Kelapa boleh ditanam di kebanyakan jenis tanah. Pada umumnya, tanaman kelapa memerlukan tanah yang rata, bersaliran baik, berprofil dalam, berstruktur lom berpasir dan subur.
Zon Tanaman Kelapa
Di Semenanjung Malaysia, kebanyakan tanaman kelapa ditanam di kawasan pantai di atas tanah berlempung atau berpasir dan sedikit sahaja ditanam di kawasan pendalaman. Di kawasan Pantai Barat, tumpuan tanaman kelapa ialah di Bagan Datuk, Perak; Sabak Bernam, Selangor; Batu Pahat, Muar dan Pontian, Johor. Di Pantai Timur pula, tanaman kelapa tertumpu di Bachok, Kelantan; Kuala Terengganu dan Besut, Terengganu.
PEMILIHAN BUAH KELAPA DAN PENYEMAIAN
Buah yang dipilih mestilah berwarna perang dan cukup matang, bersabut nipis, bebas daripada serangan perosak dan penyakit serta berkocak air di dalamnya. Buah-buah ini perlu disimpan di tempat terlindung daripada cahaya matahari selama dua minggu untuk percambahan yang seragam.
Buah-buah kelapa perlu dicambah terlebih dahulu sebelum disemai. Untuk mempercepatkan percambahan, buah kelapa yang dipilih dipotong sedikit bahagian sabut atas (widest hump of the nut) sepanjang 5 cm garis pusat dan lebih kurang 1.0 cm dalam. Biji benih disusun rapat secara mendatar pada jarak 30 cm dalam baris x 30 cm antara baris di dalam petak semaian dengan mendedahkan satu pertiga bahagian kelapa di atas permukaan pasir. Penyiraman dilakukan 1-2 kali sehari bergantung kepada keadaan cuaca. Jangka masa percambahan biji benih mengikut kultivar ialah:-
Kelapa Tinggi Malaya
Kelapa Rendah
Kelapa MATAG
Kelapa Pandan -
-
-
- 10 - 12 minggu
4 - 7 minggu
4 - 6 minggu
4 - 7 minggu
Biji benih yang normal dan cergas dipilih dan dicabut menggunakan cangkul. Bahagian akarnya dipotong sepanjang 5 cm daripada pangkal sebelum diubah ke polibeg atau tapak semaian ladang.
Semaian menggunakan polibeg
Kaedah ini mempunyai kebaikan seperti kadar pertumbuhan yang lebih cergas dan serata dengan adanya pembajaan, akar tidak rosak semasa menanam di ladang, kerosakan semasa pengangkutan dari tempat semaian di ladang pokok dapat dikurangkan, kadar pertumbuhan akar yang baik dan cepat selepas ditanam dan tiada atau kurang masalah trasplanting shock. Anak benih di dalam polibeg boleh disimpan selama 10 bulan selepas diubah.
Campuran tanah yang disyorkan ialah 3 bahagian tanah atas dan 1 bahagian pasir. Bagi setiap polibeg sejumlah 113 gm baja fostat dan 113 gm kapur digunakan. Pemulihan dan penakaian anak benih di dalam polibeg yang tidak subur dibuat empat bulan selepas diubah dan diteruskan sehingga anak benih berumur 8 bulan. Naungan 30% - 50% diberi kepada anak benih semasa proses pengerasan. Anak benih sesuai ditanam di ladang apabila berumur 6-8 bulan. Anak benih yang cergas dicabut dengan berhati-hati selepas menggemburkan tanah di pangkalnya. Semasa mencabut anak benih elakkan daripada memegang bahagian pucuk dan daunnya bagi mengelakkan kecederaan. Jarak susunan polibeg yang disyorkan adalah seperti di bawah:-
Saiz polibeg Jarak susunan Jangkamasa disimpan selepas diubah Jumlah polibeg sehektar
45 cm x 45 cm
45 cm x 45 cm
60 cm x 60 cm x 60 cm
80 cm x 80 cm x 80 cm
6-7 bulan
8-9 bulan
20,000 pokok
18,000 pokok
Semaian di ladang
Untuk tapak semaian di ladang, kawasan yang dipilih hendaklah mempunyai sistem saliran yang baik, tidak ditenggelami air dan berdekatan dengan sumber air. Petak-petak selebar 1.2 m - 1.5 m dengan ketinggian 0.2 m dan panjang mengikut kesesuaian tempat dibuat. Jarak semaian anak benih yang disyorkan ialah 0.5 m x 0.5 m. Anak benih yang berumur 6-8 bulan, normal dan cergas dicabut dengan berhati-hati selepas menggemburkan tanah di pangkalnya. Semasa mencabut anak benih elakkan daripada memegang bahagian pucuk dan daunnya bagi mengelakkan kecederaan. Aktiviti penakaian dijalankan sama seperti penyelasan penakaian anak benih semaian menggunakan polibeg.
Pembersihan tanah
Kawasan yang hendak dimajukan dengan kelapa perlulah kawasan terbuka dan bebas daripada pokok-pokok dan anak pokok kayu yang tidak dikehendaki. Bagi kawasan bekas kelapa tua, sebaik-baiknya pembersihan kawasan dilakukan dengan menggunakan jentolak. Jentolak ini akan menumbangkan, menghancur batang kelapa dan menyusunnya mengikut barisan tertentu. Dengan cara ini proses pereputan dan aktiviti-aktiviti ladang seterusnya dapat dilaksanakan dengan lebih mudah.
Menanam kekacang penutup bumi
Setelah pembersihan kawasan selesai, penanaman tanaman kekacang penutup bumi perlu dijalankan. Penanaman ini bertujuan untuk mengawal hakisan tanah, kehilangan nutrien melalui larut resap, menyuburkan tanah dengan penambahan nitrogen dalam tanah, mengekal kelembapan tanah, memperbaiki struktur tanah dan pengudaraan dalam tanah serta mencegah pertumbuhan rumpai.
Campuran jenis kekacang yang sesuai ialah 3 bahagian Calapogonium mucunoides, 2 bahagian Pueraria phaseoloides dan 1 bahagian Ceutrosema pubescens. Tanaman kekacang ditanam di kawasan selebar dua meter diantara tiap baris anak benih kelapa. Bagi tanah BRIS disyorkan menanam kekacang jenis Stylosauthes gracillis secara berbaris dengan jarak satu meter ataupun secara berpetak 1.0 meter x 1.0 meter. Biji benih kekacang penutup bumi hendaklah yang bermutu tinggi dengan kadar percambahan melebihi 80%. Rawatan dengan air panas bersuhu 75oc (campuran dua bahagian air yang mendidih dengan satu bahagian air sejuk) disyorkan untuk memecahkan kulit biji benih yang keras. Rendamkan biji benih di dalam air panas suam selama 2 jam sebelum ditoskan. Biji benih yang telah dirawat dengan rawatan air panas mesti ditanam pada keesokan harinya.
Pembajaan bagi tanaman kekacang
Umur Tanaman Jenis Baja Kuantiti Baja (Kg/Ha)
Semasa menanam (sepanjang laur tanaman)
3-4 minggu
3 bulan
8 bulan
Baja debu fostat asli
12:12:17:2 + TE
Baja debu fostat asli
Baja debu fostat asli
125
63
250
125
Jarak tanaman mengikut sistem tiga segi sama
Jenis Kelapa
Jarak Tanaman Bilangan Pokok/Ha
Kelapa Tinggi
Kelapa MAWA
Kelapa Rendah
Kelapa Wangi
9 m x 9 m
8 m x 8 m
6 m x 6 m
6 m x 6 m 124
156
278
278
Penanaman di ladang
Saiz lubang tanaman berukuran 0.6m x 0.6m x 0.6m perlu disediakan. Seterusnya 200 gm baja fostat dimasukkan ke dalam lubang dan gaulkan bersama-sama tanah atas. Selepas dua minggu, anak-anak pokok kelapa ditanam ke dalam lubang tersebut. Anak-anak kelapa ini hendaklah terlebih dahulu disiram sebelum ditanam. Aktiviti menanam perlu dirancang supaya dapat bermula pada awal musim hujan. Menanam anak kelapa dijalankan dengan meletak anak pokok ke dalam lubang tanaman dan ditegakkan. Tanah dimasukkan ke dalam lubang dan dipadatkan dengan memijak-mijak di sekeliling pangkal anak kelapa. Elakkan daripada memijak akar pokok.
Pemangkasan
Aktiviti pemangkasan dijalankan secara minima dengan penumpuan kepada pembuangan pelepah-pelepah tua sahaja.
Membaja
Panduan membaja kelapa mengikut siri tanah dibentangkan seperti berikut:-
Jenis Tanah : Kangkong / " Selangor Association"
Di lubang tanaman: 0.5 kh (1 lb) CIRP
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok)
gm oz gm oz gm oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
113 -
-
4 -
-
113 -
-
4
2 18
24 170
170 6
6 170
170 6
6 -
170 -
6
3 30
36 227
227 8
8 170
170 6
6 -
227 -
8
4 42
48 340
340 12
12 227
227 8
8 227
227 8
8
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg (2-3 lb) 0.9 - 0.5 kg (0.5-1lb) 200.9 kg (0-2 lb)
Jenis Tanah: "Selangor Shallow Phase" / Briah
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
113 -
3
4 -
2.3
- -
-
5
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 170
170 6
6 -
- -
-
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 340
340 12
12 2.3
- 5
-
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 454
454 16
16 -
2.3 -
5
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.8 kg (1-2 lb) 0.9 - 1.4 kg ( 2-3 lb) 2.3 kg (5 lb)
Jenis Tanah: Siri Parit Botak
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
227 -
3
8 -
-
5 -
-
10
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 227
227 8
8 -
- -
-
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 454
454 16
16 -
5 -
10
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 680
680 24
24 -
5 -
10
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1 kg 2-3 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 4.5 kg 10 lb
Jenis Tanah: Linau / Telok
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
170
227 -
6
8 -
-
7 -
-
15
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 340
340 12
12 -
7 -
15
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 680
680 24
24 -
7 -
15
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 907
907 32
32 -
7 -
15
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-3 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 4.5 kg 10 lb
Jenis Tanah: Jambu, Rudua dan lain-lain tanah pasir
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.5 kg (1 lb) GML
57 kg (1 oz) 12:12:17:2=T dan bahan organik
Tahun Bulan Urea (sepokok) 12:12:17:17:2+T.E.
(sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 57
85
170 2
3
6 -
113
113 -
4
4 -
-
0.9 -
-
2
2 16
20
24 170
170
170 6
6
6 227
227
227 8
8
8 113
113
113 4
4
4 -
-
0.9 -
-
2
3 28
32
36 227
227
227 8
8
8 454
454
454 16
16
16 227
227
227 8
8
8 -
-
0.9 -
-
2
4 40
44
48 340
340
340 12
12
12 680
680
680 24
24
24 454
454
454 16
16
16 -
-
0.9 -
-
2
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.8 kg 2-4 lb 2.3-3.2 kg 5-7 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 0.9 kg 2 lb
Jenis Tanah: Briah/Selangor Association of Perak, Selangor and Sbrg.Prai
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP
Tahun Bulan Urea (sepokok) C.I.R.P.(sepokok) K.C.I. (sepokok)
gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
-
113 -
-
4
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 113
113 4
4
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 227
227 8
8
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 340
340 12
12
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-4 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb 0.5-1.4 kg 1-3 l
Jenis Tanah: For scattered palm on Sedentary Soils
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.5 kg (1 lb) GML
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
227 -
3
8 -
-
0.9 -
-
2
2 18
24 170
170 6
7 227
227 8
8 227
227 8
8 -
0.9 -
2
3 30
36 227
227 8
8 340
340 12
12 454
454 16
16 -
0.9 -
2
4 42
48 340
340 12
12 454
454 16
16 907
907 32
32 -
0.9 -
2
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-3 lb 0.9-0.9 kg 2-3 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 0.9 kg 2 lb
KAWALAN PEROSAK SERANGGA
Serangan yang teruk boleh menyebabkan pokok berbuah kecil, tidakk mengeluarkan buah atau boleh menyebabkan mati. Perosak-perosak serangga yang penting bagi tanaman kelapa adalah seperti berikut:-
Kubang Tanduk (Orycetes rhinocerous)
Warna hitam berstruktur sumbu di atas kepalanya. Menyebabkan kerosakan dengan mengorek ke dalam pucuk dan memakan tisu-tisu lembut kelapa. Apabila pelepak membesar, daun kelapa akan membentuk seakan-akan kipas. Serangan yang teruk menyebabkan air bertakung di dalam lubang yang dikorek. Pucuk akan rebut dan musnah.
Tindakan:
Semua batang kelapa yang tumbang / dipotong perlu dipotong kecil-kecil dan bakar (menghapuskan tempat pembiakan kumbang tanduk di ladang). Bagi pokok yang masih kecil, letakkan 1-2 biji 'moth ball', 3-4 butiran racun carbofuran di pelepah muda bagi mengurangkan serangan kumbang tanduk.
Kumbang Jalur Merah (Rhynchophorus schach)
Mempunyai kepak berwarna hitam, torek berwarna hitam dengan jalur-jalur merah. Larva memakan pucuk sehingga boleh menyebabkan pokok mati.
Tindakan:
Suntik batang kelapa dengan racun monocrotphos / methamidosphos sebanyak 5-10 ml/pokok. Bagi pokok yang masih kecil, letakkan 3-4 butiran carbofuran pada lubang di pucuk pokok bagi membunuh serangga ini.
Rama-rama Artona (Artona catoxantha)
Berwarna merah perang dan hujung kepak berwarna kuning. Larva memakan daun kelapa daripada bawah dan meninggalkan kesan makan yang berlajur-jalur di atas daun. Daun yang teruk diserang akan kelihatan seperti terbakar.
Tindakan:
Jika serangan berlaku di musim kering, kawal secara suntikan batang dengan racun monocrotophos (azordin) atau metamidophos (tamaron) pada kadar 5-10 m/pokok (sebelum larva membentuk pupa). Hujan lebat semasa serangan berlaku mengawal perosak ini menjatuhkan larva ke tanah.
Ulat Beluncas (Setora nitens)
Berwarna perang dan bertelur di bawah daun kelapa. Larva memakan daun daripada tepi ataupun tengah sehingga tembus dan meninggalkan bergerigi pada daun.
Tindakan:
Kawal secara suntikan batang racun monocrotophos atau metamidophos pada 5-10 ml/pokok.
Rama-rama Haidari (Hidari irava)
Berwarna perang dengan empat titik kuning di tengah-tengah kepak. Larva hidup di bawah lipatan daun kelapa dan memakan daun daripada atas ke bawah dengan tanda daun tingga lidi.
Tindakan:
Tiada kawalan kimia disyorkan bagi perosak ini.
Kumbang Plesispa (Plesispa reichei)
Berbadan leper dan berwarna coklat tua. Larva berwarna kuning. Dewasa dan larva memakan permukaan daun menyebabkan daun-daun sedikit bergulung. Terdapat tompok-tompok bekas makan di atas daun. Serangan pada anak benih boleh menyebabkan pokok terencat.
Tindakan:
Tiada kawalan kimia disyorkan bagi perosak ini.
Kumbang Tandok (Oryctes rhinoceros, L)
Sila lihat ulasan mengenai kumbang tandok di sini (klik) !
KAWALAN PENYAKIT
Bintik-bintik Daun:
Jarangkan anak benih di tapak semaian. Jika perlu, disyorkan semburan dengan racun kulat Captan pada kadar 0.2% bahan aktif.
Hawa Bebenang Putih
Jaga kebersihan dan pengaliran air yang baik di tapak semaian. Musnahkan anak benih yang teruk diserang.
KEMATANGAN BUAH
Bagi semua jenis kelapa, buah matang dalam masa 14 bulan selepas seludang pecah. Buah yang matang boleh dikenali dengan perubahan warna kulit daripada warna hijau kepada warna keperangan dan terdengar bunyi kocakan air apabila buah digoncang. Di ladang-ladang, kutipan hasil dibuat 45 hari sekali iaitu 8 kali setahun, kerana jika kutipan dibuat 60 hari sekali didapati banyak buah yang telah gugur.
Kelapa jenis rendah mula berbuah 4 tahun dan kelapa jenis tinggi 6 tahun selepas menanam dan jika dijaga dengan sempurna akan berbuah sehingga berumur 60 tahun atau lebih. Kelapa jenis MAWA pula mulai berbuah selepas 3 1/2 tahun.
PENGENDALIAN PASCA TUAI
Pengendalian di rumah pembungkusan:
Buah kelapa dikutip dan dihimpun di ladang dan dihantar ke rumah pembungkusan untuk digredkan. Buah kelapa digredkan kepada Gred A, AB, ABC, ABCD / LONG dan Kelapa Belah berdasarkan lilitan buah seperti berikut:-
Gred Lilitan (cm) Harga (sen)
A
AB
ABC
ABCD /LONG
Kelapa Belah Lebih 45 cm
40-45 cm
35-40 cm
30-35 cm
26
24
22
16
14
Pembungkusan dan pengangkutan hasil
Buah-buah kelapa tidak dirawat atau dibungkus selepas dikutip. Buah-buah kelapa tua diangkut dengan lori. Tandan kelapa muda juga diangkut dengan lori tanpa pembungkusan.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://pertanianmjg.perak.gov.my
(Kelapa MATAG, Kelapa MAWA, Kelapa Sawit)
Bagi meningkat bekalan kelapa bagi kegunaan tempatan, Jabatan Pertanian mempromosi tanaman kelapa yang dikenali dengan nama kelapa MATAG, hasil daripada kacukan kelapa Rendah Malaya dengan kelapa Tinggi Tagnanan dari Filipina.
Varieti-varieti kelapa yang terdapat di Malaysia ialah:-
Kelapa Tinggi Malaya (Malayan Tall)
Kelapa Rendah Merah Malaya (Malayan Red Dwarf, MRD)
Kelapa Rendah Kuning Malaya (Malayan Yellow Dwarf, MYD)
Kelapa Rendah Hijau Malaya (Malayan Green Dwarf, MGD)
Kelapa MAWA (Malayan Dwarf X West Afrcan Tall)
Kelapa MATAG (MYD/MRD X Tagnanan Tall)
Kelapa Tinggi Afrika Barat
Kelapa Tinggi Tagnanan
Kelapa Tinggi Rennel
Kelapa Wangi (Aromatic Dwarf)
Kelapa MAREN (MYD.MRD X Rennel Tall)
Kelapa MAMA (MYD/MRD X Malayan Tall)
Kelapa Sawit
KELAPA TINGGI MALAYA
Kelapa Tinggi Malaya ialah kelapa tinggi yang berasal dari Malaysia dan ditanam meluas di kawasan pantai. Jenis ini boleh hidup selama 80 hingga 90 tahun. Pokok bersaiz besar dan tinggi. Ketinggiannya boleh mencapai 15-18 meter. Kelapa jenis ini mempunyai pertumbuhan yang cergas serta dapat tumbuh dipelbagai jenis tanah.
Buah bersaiz besar, berbentuk bulat, berbiku tiga, leper di bahagian bawah serta mengandungi air yang banyak. Ciri-ciri ini menjadikan ianya sesuai untuk dijual sebagai kelapa muda. Purata buah setandan ialah 3-5 biji.
KELAPA MAWA
Kelapa MAWA ialah kelapa hibrid yang dihasilkan daripada pendebungaan silang kelapa Rendah Malaya dan Kelapa Tinggi Afrika Barat. Ketinggian pokok boleh mencapai sehingga 15 meter. Warna daun, bunga dan buahnya sama ada hijau atau jingga pucat bergantung kepada pokok induk (Pokok Kelapa Rendah Malaya). Bilangan buah setandan ialah 14-16 biji.
Kelapa Mawa dan mengapa tidak boleh dijadikan benih
Pokok Kelapa
KELAPA RENDAH MALAYA
Kelapa Rendah Malaya berasal dari Malaysia. Terdapat tiga jenis Kelapa Rendah Malaya iaitu kuning, merah dan hijau berdasarkan warna buahnya. Kelapa Rendah Malaya merupakan pokok kelapa yang bersaiz kecil dan ketinggiannya boleh mencapai sehingga enam meter. Saiz buahnya kecil manakala bilangan buah setandan boleh mencapai sehingga 15 biji atau lebih. Pada masa ini pokok Kelapa Rendah Malaya tidak ditanam secara komersil dan hanya digunakan sebagai pokok hiasan dan pokok induk dalam pengeluaran benih hibrid kelapa seperti MAWA dan MATAG.
KELAPA WANGI (KELAPA PANDAN)
Kelapa Wangi ialah kelapa jenis rendah yang diperkenalkan dari Thailand pada tahun 1971. Di Thailand kelapa ini dipanggil sebagai 'Makprow Nam Horm' dan di peringkat antarabangsa dikenali sebagai 'aromatic dwarf'. Keistimewaan kultivar kelapa wangi ialah isi dan buahnya berbau wangi pandan dan sesuai untuk diminum dan dimakan segar. Ketinggian pokok boleh mencapai 6 meter. Tandan dan buah berwarna hijau dan buahnya kecil berbentuk bulat berbiku tiga.
Penanaman kelapa ini boleh dijalankan secara kepadatan tinggi dengan jarak tanaman 6 m x 6 m. Ia mula mengeluarkan hasil apabila mencapai umur 3-4 tahun selepas ditanam di ladang. Ketika berumur 3 tahun pengeluarannnya hanya 40-50% dan mencapai 100% apabila berumur 4 tahun. Pokok kelapa wangi mengeluarkan 12-18 jambak bunga setahun. Purata bilangan buah setandan di antara 10-15 biji tetapi boleh berkurangan pada musim kemarau atau jika kawasan dibanjiri air. Setahun (tahun ke 13) ia boleh mengeluarkan 130-175 biji buah kelapa muda sepokok. Dalam satu hektar (208 pokok) jumlah pengeluaran boleh mencapai 36,000-49,000 buah kelapa muda setahun. Kandungan air bagi sebiji ialah lebih kurang 330 ml. Anak kelapa pokok wangi boleh dikenali melalui bau pandan pada hujung akar yang dihancurkan.
Melihat tandan buah-buah kelapa muda biasanya boleh dipetik pada umur 6-6 1/2 bulan selepas persenyawaan. Kaedah yang digunakan ialah dengan melihat tandan buah serta saiz buah kecil (T-2) dan pembentukan seludang (T-3) di atas tandan buah kecil tersebut. Tandan kelapa muda yang dipetik (T-1), tandan buah kelapa kecil (T-2) dan seludang (T-3) adalah selari atau terletak di atas satu sama lain.
Peringkat yang sesuai untuk kelapa botak
Di peringkat ini seludang (T-3) terbentuk penuh (70-90 cm) panjang tetapi belum memecah. Di bawah seludang ini terdapat tandan buah kecil (T-2) di mana saiz lilitan adalah diantara 18-24 cm atau sebesar bola tenis. Dengan ini tandan yang sebaris di bawah iaitu T-1 boleh dipetik untuk menghasilkan kelapa botak.
Peringkat yang sesuai untuk kelapa telur
Di peringkat ini seludang (t-3) telah pecah dan mengeluarkan mayangnya sebaris di bawah T-3 terdapat tandan buah kecil (T-2) di mana saiz lilitan adalah besar sedikit iaitu antara 22-26 cm, dengan ini tandan yang sebaris di bawah (T-2) iaitu (T-1) adalah tandan yang sesuai untuk menghasilkan kelapa telur.
*Benih kelapa ini boleh didapati daripada Pusat Pembangunan Komiditi, Teluk Bharu, Perak.
Kaedah penentuan peringkat kematangan
Petua Memilih Kelapa Pandan
(sumber: Wawasan Pertanian Bil. 10 Vol.1 Jilid 11)
Sekiranya anda ingin membeli anak benih kelapa pandan dan tidak yakin sama ada benih yang dijual itu benih kelapa pandan atau tidak, ada satu petua yang boleh anda lakukan. Patahkan sedikit bahagian hujung akar muda daripada anak pokok yang hendak dibeli. Gentil bahagian akar yang dipatahkan tadi dengan menggunakan ibu jari dan jari telunjuk sehingga hancur dan hidu baunya. Sekiranya benih itu benar benih kelapa pandan anda pasti dapat menghidu bau harum daun pandan. Selain bahagian akar, bahagian daun anak pokok benih kelapa pandan juga boleh dilakukan perkara yang sama tetapi biasanya pengusaha tapak semaian tidak membenarkan kerana akan mencacatkan anak benih. Bau harum pandan lebih kuat di bahagian daun berbanding bahagian akar.(sumber: Wawasan Pertanian Bil. 10 Vol.1 Jilid 11)
Kelapa Wangi tanaman berpotensi
Suntingan Berita: 'Coconut King' takluk pasaran
KELAPA MATAG
Kelapa MATAG ialah kelapa hibrid yang dihasilkan daripada pendebungaan silang Kelapa Rendah Malaya dan Kelapa Tagnanan. Ketinggian pokok MATAG boleh mencapai 15 meter. Daun, bunga dan buahnya berwarna sama ada hijau atau jingga pucat, bergantung kepada jenis pokok induk Kelapa Rendah Malaya. Hasil purata bilangan buah kelapa dan berta kopra adalah lebih tinggi daripada hibrid MAWA.
Kelapa MATAG boleh mengeluarkan antara 25 hingga 30 ribu biji buah setahun sehektar. Buah kelapa yang dihasilkan sesuai untuk pelbagai kegunaan seperti untuk air kelapa muda, pengeluaran santan dan juga untuk kelapa (kopra).
Varieti ini mempunyai ciri-ciri agronomi yang baik seperti pertumbuhan yang 'robust' dan 'vigorous' di ladang. Dengan pengurusan ladang yang baik dan hujan yang mencukupi, kelapa MATAG mula berbunga pada tahun ke 3 dan proses penuaian bolehlah dilakukan pada tahun ke 4.
Kelapa MATAG sesuai ditanam mengikut sistem penanaman tiga segi sama atau 'double hedge row pattern' sekiranya mengutipan hasil dirancangkan secara mekanisasi. (sila lihat rajah sistem tanaman). Kepadatan optimum yang disyorkan ialah 178-180 pokok sehektar.
Berbanding dengan kelapa MAWA, kelapa MATAG mengeluarkan buah yang lebih besar daripada MAWA walaupun isinya sama tebal. Hasil MATAG pada enam tahun pertama didapati agak rendah sedikit (61-139 biji sepokok) daripada MAWA (75-151 biji sepokok). Walau bagaimanapun, hasil kelapa MATAG meningkat mulai tahun ke tujuh ke atas, iaitu 153 biji sepokok dan boleh mencapai sehingga 161 biji sepokok berbanding dengan 157 biji bagi kelapa MAWA.
Dari segi pengeluaran kopra pula, MATAG mengeluarkan hasil kopra yang rendah pada enam tahun pertama iaitu 12.1 - 36.4 kg. berbanding dengan 16.4 - 33.0 kg. kopra bagi kelapa MAWA. Selepas tahun ke 7 dan ke atas, hasil kopra daripada kelapa MATAG lebih tinggi, iaitu 42.2 kg. berbanding 34.3 kg. kopra daripada kelapa MAWA.
Secara keseluruhannya, kelapa varieti MATAG memberikan hasil buah kelapa yang tinggi dalam jangka masa panjang. Saiz buah MATAG yang besar, bukan sahaja memberi kelebihan dari segi kos mengutip dan mengopek kulit, tetapi juga popular di kalangan pengguna domestik.
KELAPA SAWIT
Istilah Kelapa Sawit dari Wikipedia
Panduan Menanam Kelapa Sawit
Soalan serta Jawapan berkenaan tanaman kelapa sawit
Berita Sawit
Sabut Kelapa Sawit Sebagai Media Polibeg
KEPERLUAN ASAS TANAMAN KELAPA
Faktor Iklim
Tanaman kelapa tidak sesuai ditanam di kawasan yang kurang hujan atau di kawasan yang mengalami musim kering yang panjang kerana kelapa tidak mempunyai akar tunjang. Tanaman kelapa memerlukan jumlah hujan sebanyak 1300-2300 mm/tahun. Musim kering yang berterusan selama 3 bulan (<50 mm/bulan) tidak sesuai untuk tanaman kelapa. Suhu optimum untuk tanaman kelapa ialah 27-28oC. Kawasan yang terlindung atau sentiasa mendapat tiupan angin kencang juga tidak sesuai untuk tanaman kelapa.
Tanaman kelapa memerlukan sinaran matahari tidak kurang daripada 2,000 jam/tahun dan kelembapan relatif antara 80-90%. Kebanyakan tanaman kelapa ditanam pada ketinggian kurang dari 100 meter daripada aras laut. Tanaman kelapa yang ditanam pada ketinggian melebihi ketinggian 900 meter lambat membesar dan mengeluarkan buah yang kecil dan sedikit.
Faktor Tanah
Kelapa boleh ditanam di kebanyakan jenis tanah. Pada umumnya, tanaman kelapa memerlukan tanah yang rata, bersaliran baik, berprofil dalam, berstruktur lom berpasir dan subur.
Zon Tanaman Kelapa
Di Semenanjung Malaysia, kebanyakan tanaman kelapa ditanam di kawasan pantai di atas tanah berlempung atau berpasir dan sedikit sahaja ditanam di kawasan pendalaman. Di kawasan Pantai Barat, tumpuan tanaman kelapa ialah di Bagan Datuk, Perak; Sabak Bernam, Selangor; Batu Pahat, Muar dan Pontian, Johor. Di Pantai Timur pula, tanaman kelapa tertumpu di Bachok, Kelantan; Kuala Terengganu dan Besut, Terengganu.
PEMILIHAN BUAH KELAPA DAN PENYEMAIAN
Buah yang dipilih mestilah berwarna perang dan cukup matang, bersabut nipis, bebas daripada serangan perosak dan penyakit serta berkocak air di dalamnya. Buah-buah ini perlu disimpan di tempat terlindung daripada cahaya matahari selama dua minggu untuk percambahan yang seragam.
Buah-buah kelapa perlu dicambah terlebih dahulu sebelum disemai. Untuk mempercepatkan percambahan, buah kelapa yang dipilih dipotong sedikit bahagian sabut atas (widest hump of the nut) sepanjang 5 cm garis pusat dan lebih kurang 1.0 cm dalam. Biji benih disusun rapat secara mendatar pada jarak 30 cm dalam baris x 30 cm antara baris di dalam petak semaian dengan mendedahkan satu pertiga bahagian kelapa di atas permukaan pasir. Penyiraman dilakukan 1-2 kali sehari bergantung kepada keadaan cuaca. Jangka masa percambahan biji benih mengikut kultivar ialah:-
Kelapa Tinggi Malaya
Kelapa Rendah
Kelapa MATAG
Kelapa Pandan -
-
-
- 10 - 12 minggu
4 - 7 minggu
4 - 6 minggu
4 - 7 minggu
Biji benih yang normal dan cergas dipilih dan dicabut menggunakan cangkul. Bahagian akarnya dipotong sepanjang 5 cm daripada pangkal sebelum diubah ke polibeg atau tapak semaian ladang.
Semaian menggunakan polibeg
Kaedah ini mempunyai kebaikan seperti kadar pertumbuhan yang lebih cergas dan serata dengan adanya pembajaan, akar tidak rosak semasa menanam di ladang, kerosakan semasa pengangkutan dari tempat semaian di ladang pokok dapat dikurangkan, kadar pertumbuhan akar yang baik dan cepat selepas ditanam dan tiada atau kurang masalah trasplanting shock. Anak benih di dalam polibeg boleh disimpan selama 10 bulan selepas diubah.
Campuran tanah yang disyorkan ialah 3 bahagian tanah atas dan 1 bahagian pasir. Bagi setiap polibeg sejumlah 113 gm baja fostat dan 113 gm kapur digunakan. Pemulihan dan penakaian anak benih di dalam polibeg yang tidak subur dibuat empat bulan selepas diubah dan diteruskan sehingga anak benih berumur 8 bulan. Naungan 30% - 50% diberi kepada anak benih semasa proses pengerasan. Anak benih sesuai ditanam di ladang apabila berumur 6-8 bulan. Anak benih yang cergas dicabut dengan berhati-hati selepas menggemburkan tanah di pangkalnya. Semasa mencabut anak benih elakkan daripada memegang bahagian pucuk dan daunnya bagi mengelakkan kecederaan. Jarak susunan polibeg yang disyorkan adalah seperti di bawah:-
Saiz polibeg Jarak susunan Jangkamasa disimpan selepas diubah Jumlah polibeg sehektar
45 cm x 45 cm
45 cm x 45 cm
60 cm x 60 cm x 60 cm
80 cm x 80 cm x 80 cm
6-7 bulan
8-9 bulan
20,000 pokok
18,000 pokok
Semaian di ladang
Untuk tapak semaian di ladang, kawasan yang dipilih hendaklah mempunyai sistem saliran yang baik, tidak ditenggelami air dan berdekatan dengan sumber air. Petak-petak selebar 1.2 m - 1.5 m dengan ketinggian 0.2 m dan panjang mengikut kesesuaian tempat dibuat. Jarak semaian anak benih yang disyorkan ialah 0.5 m x 0.5 m. Anak benih yang berumur 6-8 bulan, normal dan cergas dicabut dengan berhati-hati selepas menggemburkan tanah di pangkalnya. Semasa mencabut anak benih elakkan daripada memegang bahagian pucuk dan daunnya bagi mengelakkan kecederaan. Aktiviti penakaian dijalankan sama seperti penyelasan penakaian anak benih semaian menggunakan polibeg.
Pembersihan tanah
Kawasan yang hendak dimajukan dengan kelapa perlulah kawasan terbuka dan bebas daripada pokok-pokok dan anak pokok kayu yang tidak dikehendaki. Bagi kawasan bekas kelapa tua, sebaik-baiknya pembersihan kawasan dilakukan dengan menggunakan jentolak. Jentolak ini akan menumbangkan, menghancur batang kelapa dan menyusunnya mengikut barisan tertentu. Dengan cara ini proses pereputan dan aktiviti-aktiviti ladang seterusnya dapat dilaksanakan dengan lebih mudah.
Menanam kekacang penutup bumi
Setelah pembersihan kawasan selesai, penanaman tanaman kekacang penutup bumi perlu dijalankan. Penanaman ini bertujuan untuk mengawal hakisan tanah, kehilangan nutrien melalui larut resap, menyuburkan tanah dengan penambahan nitrogen dalam tanah, mengekal kelembapan tanah, memperbaiki struktur tanah dan pengudaraan dalam tanah serta mencegah pertumbuhan rumpai.
Campuran jenis kekacang yang sesuai ialah 3 bahagian Calapogonium mucunoides, 2 bahagian Pueraria phaseoloides dan 1 bahagian Ceutrosema pubescens. Tanaman kekacang ditanam di kawasan selebar dua meter diantara tiap baris anak benih kelapa. Bagi tanah BRIS disyorkan menanam kekacang jenis Stylosauthes gracillis secara berbaris dengan jarak satu meter ataupun secara berpetak 1.0 meter x 1.0 meter. Biji benih kekacang penutup bumi hendaklah yang bermutu tinggi dengan kadar percambahan melebihi 80%. Rawatan dengan air panas bersuhu 75oc (campuran dua bahagian air yang mendidih dengan satu bahagian air sejuk) disyorkan untuk memecahkan kulit biji benih yang keras. Rendamkan biji benih di dalam air panas suam selama 2 jam sebelum ditoskan. Biji benih yang telah dirawat dengan rawatan air panas mesti ditanam pada keesokan harinya.
Pembajaan bagi tanaman kekacang
Umur Tanaman Jenis Baja Kuantiti Baja (Kg/Ha)
Semasa menanam (sepanjang laur tanaman)
3-4 minggu
3 bulan
8 bulan
Baja debu fostat asli
12:12:17:2 + TE
Baja debu fostat asli
Baja debu fostat asli
125
63
250
125
Jarak tanaman mengikut sistem tiga segi sama
Jenis Kelapa
Jarak Tanaman Bilangan Pokok/Ha
Kelapa Tinggi
Kelapa MAWA
Kelapa Rendah
Kelapa Wangi
9 m x 9 m
8 m x 8 m
6 m x 6 m
6 m x 6 m 124
156
278
278
Penanaman di ladang
Saiz lubang tanaman berukuran 0.6m x 0.6m x 0.6m perlu disediakan. Seterusnya 200 gm baja fostat dimasukkan ke dalam lubang dan gaulkan bersama-sama tanah atas. Selepas dua minggu, anak-anak pokok kelapa ditanam ke dalam lubang tersebut. Anak-anak kelapa ini hendaklah terlebih dahulu disiram sebelum ditanam. Aktiviti menanam perlu dirancang supaya dapat bermula pada awal musim hujan. Menanam anak kelapa dijalankan dengan meletak anak pokok ke dalam lubang tanaman dan ditegakkan. Tanah dimasukkan ke dalam lubang dan dipadatkan dengan memijak-mijak di sekeliling pangkal anak kelapa. Elakkan daripada memijak akar pokok.
Pemangkasan
Aktiviti pemangkasan dijalankan secara minima dengan penumpuan kepada pembuangan pelepah-pelepah tua sahaja.
Membaja
Panduan membaja kelapa mengikut siri tanah dibentangkan seperti berikut:-
Jenis Tanah : Kangkong / " Selangor Association"
Di lubang tanaman: 0.5 kh (1 lb) CIRP
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok)
gm oz gm oz gm oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
113 -
-
4 -
-
113 -
-
4
2 18
24 170
170 6
6 170
170 6
6 -
170 -
6
3 30
36 227
227 8
8 170
170 6
6 -
227 -
8
4 42
48 340
340 12
12 227
227 8
8 227
227 8
8
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg (2-3 lb) 0.9 - 0.5 kg (0.5-1lb) 200.9 kg (0-2 lb)
Jenis Tanah: "Selangor Shallow Phase" / Briah
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
113 -
3
4 -
2.3
- -
-
5
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 170
170 6
6 -
- -
-
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 340
340 12
12 2.3
- 5
-
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 454
454 16
16 -
2.3 -
5
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.8 kg (1-2 lb) 0.9 - 1.4 kg ( 2-3 lb) 2.3 kg (5 lb)
Jenis Tanah: Siri Parit Botak
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
227 -
3
8 -
-
5 -
-
10
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 227
227 8
8 -
- -
-
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 454
454 16
16 -
5 -
10
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 680
680 24
24 -
5 -
10
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1 kg 2-3 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 4.5 kg 10 lb
Jenis Tanah: Linau / Telok
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.9 kg (2 oz) GML
Ditabur 2.3 kg (5 lb) GML di sekeliling sejauh 0.9 m (3 kaki)
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
170
227 -
6
8 -
-
7 -
-
15
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 340
340 12
12 -
7 -
15
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 680
680 24
24 -
7 -
15
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 907
907 32
32 -
7 -
15
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-3 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 4.5 kg 10 lb
Jenis Tanah: Jambu, Rudua dan lain-lain tanah pasir
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.5 kg (1 lb) GML
57 kg (1 oz) 12:12:17:2=T dan bahan organik
Tahun Bulan Urea (sepokok) 12:12:17:17:2+T.E.
(sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 57
85
170 2
3
6 -
113
113 -
4
4 -
-
0.9 -
-
2
2 16
20
24 170
170
170 6
6
6 227
227
227 8
8
8 113
113
113 4
4
4 -
-
0.9 -
-
2
3 28
32
36 227
227
227 8
8
8 454
454
454 16
16
16 227
227
227 8
8
8 -
-
0.9 -
-
2
4 40
44
48 340
340
340 12
12
12 680
680
680 24
24
24 454
454
454 16
16
16 -
-
0.9 -
-
2
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.8 kg 2-4 lb 2.3-3.2 kg 5-7 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 0.9 kg 2 lb
Jenis Tanah: Briah/Selangor Association of Perak, Selangor and Sbrg.Prai
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP
Tahun Bulan Urea (sepokok) C.I.R.P.(sepokok) K.C.I. (sepokok)
gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
-
113 -
-
4
2 18
24 170
170 6
6 227
227 8
8 113
113 4
4
3 30
36 227
227 8
8 227
227 8
8 227
227 8
8
4 42
48 340
340 12
12 340
340 12
12 340
340 12
12
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-4 lb 0.5-0.9 kg 1-2 lb 0.5-1.4 kg 1-3 l
Jenis Tanah: For scattered palm on Sedentary Soils
Di lubang tanaman: 0.5 kg (1 lb) CIRP + 0.5 kg (1 lb) GML
Tahun Bulan Urea (sepokok) CIRP (sepokok) KCI (sepokok) GML (sepokok)
gm oz gm oz gm oz gm
oz
1 4
8
12 57
85
113 2
3
4 -
-
340 -
-
12 -
85
227 -
3
8 -
-
0.9 -
-
2
2 18
24 170
170 6
7 227
227 8
8 227
227 8
8 -
0.9 -
2
3 30
36 227
227 8
8 340
340 12
12 454
454 16
16 -
0.9 -
2
4 42
48 340
340 12
12 454
454 16
16 907
907 32
32 -
0.9 -
2
Pokok yang telah besar Kadar baja / pokok / tahun
0.9-1.4 kg 2-3 lb 0.9-0.9 kg 2-3 lb. 14-2.3 kg 3-5 lb 0.9 kg 2 lb
KAWALAN PEROSAK SERANGGA
Serangan yang teruk boleh menyebabkan pokok berbuah kecil, tidakk mengeluarkan buah atau boleh menyebabkan mati. Perosak-perosak serangga yang penting bagi tanaman kelapa adalah seperti berikut:-
Kubang Tanduk (Orycetes rhinocerous)
Warna hitam berstruktur sumbu di atas kepalanya. Menyebabkan kerosakan dengan mengorek ke dalam pucuk dan memakan tisu-tisu lembut kelapa. Apabila pelepak membesar, daun kelapa akan membentuk seakan-akan kipas. Serangan yang teruk menyebabkan air bertakung di dalam lubang yang dikorek. Pucuk akan rebut dan musnah.
Tindakan:
Semua batang kelapa yang tumbang / dipotong perlu dipotong kecil-kecil dan bakar (menghapuskan tempat pembiakan kumbang tanduk di ladang). Bagi pokok yang masih kecil, letakkan 1-2 biji 'moth ball', 3-4 butiran racun carbofuran di pelepah muda bagi mengurangkan serangan kumbang tanduk.
Kumbang Jalur Merah (Rhynchophorus schach)
Mempunyai kepak berwarna hitam, torek berwarna hitam dengan jalur-jalur merah. Larva memakan pucuk sehingga boleh menyebabkan pokok mati.
Tindakan:
Suntik batang kelapa dengan racun monocrotphos / methamidosphos sebanyak 5-10 ml/pokok. Bagi pokok yang masih kecil, letakkan 3-4 butiran carbofuran pada lubang di pucuk pokok bagi membunuh serangga ini.
Rama-rama Artona (Artona catoxantha)
Berwarna merah perang dan hujung kepak berwarna kuning. Larva memakan daun kelapa daripada bawah dan meninggalkan kesan makan yang berlajur-jalur di atas daun. Daun yang teruk diserang akan kelihatan seperti terbakar.
Tindakan:
Jika serangan berlaku di musim kering, kawal secara suntikan batang dengan racun monocrotophos (azordin) atau metamidophos (tamaron) pada kadar 5-10 m/pokok (sebelum larva membentuk pupa). Hujan lebat semasa serangan berlaku mengawal perosak ini menjatuhkan larva ke tanah.
Ulat Beluncas (Setora nitens)
Berwarna perang dan bertelur di bawah daun kelapa. Larva memakan daun daripada tepi ataupun tengah sehingga tembus dan meninggalkan bergerigi pada daun.
Tindakan:
Kawal secara suntikan batang racun monocrotophos atau metamidophos pada 5-10 ml/pokok.
Rama-rama Haidari (Hidari irava)
Berwarna perang dengan empat titik kuning di tengah-tengah kepak. Larva hidup di bawah lipatan daun kelapa dan memakan daun daripada atas ke bawah dengan tanda daun tingga lidi.
Tindakan:
Tiada kawalan kimia disyorkan bagi perosak ini.
Kumbang Plesispa (Plesispa reichei)
Berbadan leper dan berwarna coklat tua. Larva berwarna kuning. Dewasa dan larva memakan permukaan daun menyebabkan daun-daun sedikit bergulung. Terdapat tompok-tompok bekas makan di atas daun. Serangan pada anak benih boleh menyebabkan pokok terencat.
Tindakan:
Tiada kawalan kimia disyorkan bagi perosak ini.
Kumbang Tandok (Oryctes rhinoceros, L)
Sila lihat ulasan mengenai kumbang tandok di sini (klik) !
KAWALAN PENYAKIT
Bintik-bintik Daun:
Jarangkan anak benih di tapak semaian. Jika perlu, disyorkan semburan dengan racun kulat Captan pada kadar 0.2% bahan aktif.
Hawa Bebenang Putih
Jaga kebersihan dan pengaliran air yang baik di tapak semaian. Musnahkan anak benih yang teruk diserang.
KEMATANGAN BUAH
Bagi semua jenis kelapa, buah matang dalam masa 14 bulan selepas seludang pecah. Buah yang matang boleh dikenali dengan perubahan warna kulit daripada warna hijau kepada warna keperangan dan terdengar bunyi kocakan air apabila buah digoncang. Di ladang-ladang, kutipan hasil dibuat 45 hari sekali iaitu 8 kali setahun, kerana jika kutipan dibuat 60 hari sekali didapati banyak buah yang telah gugur.
Kelapa jenis rendah mula berbuah 4 tahun dan kelapa jenis tinggi 6 tahun selepas menanam dan jika dijaga dengan sempurna akan berbuah sehingga berumur 60 tahun atau lebih. Kelapa jenis MAWA pula mulai berbuah selepas 3 1/2 tahun.
PENGENDALIAN PASCA TUAI
Pengendalian di rumah pembungkusan:
Buah kelapa dikutip dan dihimpun di ladang dan dihantar ke rumah pembungkusan untuk digredkan. Buah kelapa digredkan kepada Gred A, AB, ABC, ABCD / LONG dan Kelapa Belah berdasarkan lilitan buah seperti berikut:-
Gred Lilitan (cm) Harga (sen)
A
AB
ABC
ABCD /LONG
Kelapa Belah Lebih 45 cm
40-45 cm
35-40 cm
30-35 cm
26
24
22
16
14
Pembungkusan dan pengangkutan hasil
Buah-buah kelapa tidak dirawat atau dibungkus selepas dikutip. Buah-buah kelapa tua diangkut dengan lori. Tandan kelapa muda juga diangkut dengan lori tanpa pembungkusan.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://pertanianmjg.perak.gov.my
Panduan Penanaman Daun Saderi
Panduan Penanaman Daun Saderi
Beli Daun Saderi dari pasar yang mempunyai akar. Rendamkan pokok daun saderi itu di dalam bekas yang berisi air paip selama lebih kurang 1 hari. Semasa hendak tanam, potong daunnya (untuk dibuat masakan) dan tinggalkan akar dan pangkal pokok lebih kurang 1 - 2 inci. Tanam dalam pasu dan pastikan tanahnya sentiasa dijirus air dan sentiasa lembab. Letak ditempat teduh. Jangan jirus air terlalu banyak kerana ia akan reput.
Untuk menggunakan daun sup untuk masakan, jangan cabut keseluruhan pokok tersebut. Setakat ambil sahaja daunnya sahaja sebanyak mana yang diperlukan dan yang selebihnya boleh diambil apabila diperlukan supaya anda sentiasa mendapati daun yang segar. Lebih elok ambil daun yang lama dan biarkan pokoknya tumbuhkan daun baru.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://baitulrahmah.wordpress.com/
Beli Daun Saderi dari pasar yang mempunyai akar. Rendamkan pokok daun saderi itu di dalam bekas yang berisi air paip selama lebih kurang 1 hari. Semasa hendak tanam, potong daunnya (untuk dibuat masakan) dan tinggalkan akar dan pangkal pokok lebih kurang 1 - 2 inci. Tanam dalam pasu dan pastikan tanahnya sentiasa dijirus air dan sentiasa lembab. Letak ditempat teduh. Jangan jirus air terlalu banyak kerana ia akan reput.
Untuk menggunakan daun sup untuk masakan, jangan cabut keseluruhan pokok tersebut. Setakat ambil sahaja daunnya sahaja sebanyak mana yang diperlukan dan yang selebihnya boleh diambil apabila diperlukan supaya anda sentiasa mendapati daun yang segar. Lebih elok ambil daun yang lama dan biarkan pokoknya tumbuhkan daun baru.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://baitulrahmah.wordpress.com/
PANDUAN MENANAM SERAI
PANDUAN MENANAM SERAI
PENGENALAN
Serai makan adalah sejenis tanaman saka dari famili Graminanea. Terdapat 2 spesis serai makan yang dikenali umum
di peringkat antarabangsa sebagai ‘lemongrass’ iaitu Cymbopogon citratus dan Cymbopogon flexus. Spesis C. citrates
tersebar luas dikawasan beriklim tropika, termasuk Malaysia, manakala penanaman C. Flexus lebih tertumpu
dikawasan Malabar, India.
Negara-negara utama yang menanam serai makan secara komersial adalah India, China, Guatemala dan Brazil. Di
negara-negara ini serai makan diusahakan untuk pengeluaran minyak pati.
Pengeluaran minyak pati dunia dalam tahun 80an ialah kira-kira 310 tan setahun. Di Malaysia, industri pengeluaran
minyak pati serai makan atau minyak-minyak pati lain hampir tidak wujud. Oleh itu, serai makan hanya ditanam untuk
kegunaan segar sebagai perisa makanan.
KEPERLUAN IKLIM DAN TANAH
Tanaman serai makan sesuai di tanam dikawasan beriklim tropika, cukup cahaya matahari dan hujan. Taburan hujan
yang seragam dengan jumlah antara 250 cm dan 300 cm paling baik, walaupun tanaman ini agak tahan kepada
kemarau. Tanaman ini juga sesuai dikebanyakan jenis tanah kecuali tanah yang terlalu liat dan salirannya tidak
memuaskan. Tanah gembur dari jenis lom berpasir adalah terbaik.
BAHAN TANAMAN
Tanaman serai makan C. citrates dibiak menggunakan anak berakar. Anak-anak serai perlu diambil daripada rumpun
yang telah tua, berumur 8 hingga 9 bulan. Di dalam sesuatu rumpun, hanya anak-anak yang cergas iaitu sihat dan
besar digunakan sebagai tanaman. Daun-daun dipotong meninggalkan batang setinggi 15-20 cm bersama dengan
akar.
PENYEDIAAN TANAH
Tanah hendaklah disediakan lebih awal supaya kerja menanam boleh dilakukan semasa permulaan musim hujan. Satu
pusingan bajak piring diikuti oleh satu pusingan bajak putar biasanya mencukupi untuk mendapatkan tanah yang
gembur. Sekiranya kawasan terlalu banyak rumpai, racun rumpai perlu disembur 2-3 minggu sebelum pembajakan.
PENANAMAN
Dua hingga tiga ‘batang’ serai ditanam bagi setiap lubang tanaman. Jarak tanaman dan kepadatan tanaman
bergantung kepada kesuburan tanah. Untuk tanah yang kurang subur, jarak tanaman yang rapat digunakan dan
sebaliknya bagi tanah yang subur.
Julat jarak antara baris ialah antara 0.6 m hingga 1.0 m manakala antara lubang dalam sesuatu baris ialah antara 0.3
m hingga 1.0 m. Pemerhatian di MARDI menunjukkan jarak tanaman 1.0 m antar baris x 0.5 m dalam baris iaitu
memberi kepadatan 20,000 rumpun sehektar sesuai untuk diamalkan dikebanyakan jenis tanah.
PEMBAJAAN
Serai makan dikenali sebagai tanaman yang ‘menghauskan’ tanah. Oleh itu pembajaan yang sesuai adalah mustahak
untuk menjamin kesuburan tanah dalam jangka panjang.
Keperluan pembajaan daripada segi kuantiti dan kekerapan bergantung kepada status kesuburan tanah. Biasanya baja
ditabur 3 kali, sekali sebagai baja asas dan 2 kali sebagai baja tambahan. Baja asas di tabur dan digaul kedalam tanah
semasa atau sebaik sahaja penanaman dilakukan.
Baja tambahan pula dibubuh setiap 2 bulan selepas tanam. Jumlah baja yang diperlukan bagi sehektar tanaman
ditanah mineral ialah 80-100 kg N, 40-60 kg P2O5 dan 40-80 kg K2o. Bagi Tanah gambut, kapur atau zeolite sebanyak
2.5 tan/ha perlu juga di tabur.
Baja asas : Sebatian NPK 12:12:17:2
Baja Tambahan : Urea 65 kg setiap kali pembajaan dibubuh pada 2 dan 4 bulan selepas menanam.
KAWALAN RUMPAI
Ladang tanaman perlu juga dikawal daripada rumpai terutamanya diperingkat awal pertumbuhan. Sekiranya
penyediaan tanah dijalankan dengan baik, satu atau dua kali merumput biasanya mencukupi. Sehingga kini belum ada
laporan mengenai serangga atau penyakit ke atas tanaman serai makan.
PENUAIAN
Penuaian serai makan untuk kegunaan segar boleh dilakukan 6 hingga 8 bulan selepas ditanam. Rumpun-rumpun
digali menggunakan cangkul. Akar serta daun dipotong meninggalkan batang dengan upeh daun sepanjang 10 – 15
cm. Bagi tanaman yang berkepadatan 20,000 rumpun/ha, biasanya serumpun serai menghasilkan antara 30 dan 40
batang yang boleh dipasarkan. Daun dan batang yang biasanya dibuang boleh juga disuling untuk pengeluaran minyak
pati.
Untuk pengeluaran minyak pati pula, penuaian pertama juga dilakukan setelah tanaman berumur 6 hingga 8 bulan.
Daun-daun dipotong lebih kurang 10 cm di atas paras tanah. Rumpun-rumpun dibiarkan tumbuh semula, dibaja dan
dipotong semula setiap 3-4 bulan. Selepas kira-kira 4 tahun penanaman semula perlu dilakukan kerana hasilnya
semakin rendah. Hasil daun segar setiap kali penuaian/pemotongan ialah antara 8 hingga 12 tan/ha bergantung
kepada umur dan kesuburan tanaman. Oleh itu, anggaran hasil bagi tahun pertama ialah 16-24 tan/ha (2 kali penuaian)
dan bagi tahun-tahun berikutnya ialah 32-48 tan/ha.
KOS PENGELUARAN DAN PENDAPATAN
Dalam keadaan sekarang, dimana bilangan petani yang menanam serai makan secara komersial masih terhad,
pendapatan yang didapati adalah agak lumayan untuk kegunaan segar. Dengan harga di peringkat ladang antara 2 dan
3 sen/batang (harga di Lembah Kelang). Pendapatan kasar semusim antara RM 10,000 dan RM 20,000 boleh
diperolehi dari sehektar tanaman. Kos pengeluaran dianggarkan antar RM 3,000 hingga RM 4,000 sehektar.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://www.organikpro.com
PENGENALAN
Serai makan adalah sejenis tanaman saka dari famili Graminanea. Terdapat 2 spesis serai makan yang dikenali umum
di peringkat antarabangsa sebagai ‘lemongrass’ iaitu Cymbopogon citratus dan Cymbopogon flexus. Spesis C. citrates
tersebar luas dikawasan beriklim tropika, termasuk Malaysia, manakala penanaman C. Flexus lebih tertumpu
dikawasan Malabar, India.
Negara-negara utama yang menanam serai makan secara komersial adalah India, China, Guatemala dan Brazil. Di
negara-negara ini serai makan diusahakan untuk pengeluaran minyak pati.
Pengeluaran minyak pati dunia dalam tahun 80an ialah kira-kira 310 tan setahun. Di Malaysia, industri pengeluaran
minyak pati serai makan atau minyak-minyak pati lain hampir tidak wujud. Oleh itu, serai makan hanya ditanam untuk
kegunaan segar sebagai perisa makanan.
KEPERLUAN IKLIM DAN TANAH
Tanaman serai makan sesuai di tanam dikawasan beriklim tropika, cukup cahaya matahari dan hujan. Taburan hujan
yang seragam dengan jumlah antara 250 cm dan 300 cm paling baik, walaupun tanaman ini agak tahan kepada
kemarau. Tanaman ini juga sesuai dikebanyakan jenis tanah kecuali tanah yang terlalu liat dan salirannya tidak
memuaskan. Tanah gembur dari jenis lom berpasir adalah terbaik.
BAHAN TANAMAN
Tanaman serai makan C. citrates dibiak menggunakan anak berakar. Anak-anak serai perlu diambil daripada rumpun
yang telah tua, berumur 8 hingga 9 bulan. Di dalam sesuatu rumpun, hanya anak-anak yang cergas iaitu sihat dan
besar digunakan sebagai tanaman. Daun-daun dipotong meninggalkan batang setinggi 15-20 cm bersama dengan
akar.
PENYEDIAAN TANAH
Tanah hendaklah disediakan lebih awal supaya kerja menanam boleh dilakukan semasa permulaan musim hujan. Satu
pusingan bajak piring diikuti oleh satu pusingan bajak putar biasanya mencukupi untuk mendapatkan tanah yang
gembur. Sekiranya kawasan terlalu banyak rumpai, racun rumpai perlu disembur 2-3 minggu sebelum pembajakan.
PENANAMAN
Dua hingga tiga ‘batang’ serai ditanam bagi setiap lubang tanaman. Jarak tanaman dan kepadatan tanaman
bergantung kepada kesuburan tanah. Untuk tanah yang kurang subur, jarak tanaman yang rapat digunakan dan
sebaliknya bagi tanah yang subur.
Julat jarak antara baris ialah antara 0.6 m hingga 1.0 m manakala antara lubang dalam sesuatu baris ialah antara 0.3
m hingga 1.0 m. Pemerhatian di MARDI menunjukkan jarak tanaman 1.0 m antar baris x 0.5 m dalam baris iaitu
memberi kepadatan 20,000 rumpun sehektar sesuai untuk diamalkan dikebanyakan jenis tanah.
PEMBAJAAN
Serai makan dikenali sebagai tanaman yang ‘menghauskan’ tanah. Oleh itu pembajaan yang sesuai adalah mustahak
untuk menjamin kesuburan tanah dalam jangka panjang.
Keperluan pembajaan daripada segi kuantiti dan kekerapan bergantung kepada status kesuburan tanah. Biasanya baja
ditabur 3 kali, sekali sebagai baja asas dan 2 kali sebagai baja tambahan. Baja asas di tabur dan digaul kedalam tanah
semasa atau sebaik sahaja penanaman dilakukan.
Baja tambahan pula dibubuh setiap 2 bulan selepas tanam. Jumlah baja yang diperlukan bagi sehektar tanaman
ditanah mineral ialah 80-100 kg N, 40-60 kg P2O5 dan 40-80 kg K2o. Bagi Tanah gambut, kapur atau zeolite sebanyak
2.5 tan/ha perlu juga di tabur.
Baja asas : Sebatian NPK 12:12:17:2
Baja Tambahan : Urea 65 kg setiap kali pembajaan dibubuh pada 2 dan 4 bulan selepas menanam.
KAWALAN RUMPAI
Ladang tanaman perlu juga dikawal daripada rumpai terutamanya diperingkat awal pertumbuhan. Sekiranya
penyediaan tanah dijalankan dengan baik, satu atau dua kali merumput biasanya mencukupi. Sehingga kini belum ada
laporan mengenai serangga atau penyakit ke atas tanaman serai makan.
PENUAIAN
Penuaian serai makan untuk kegunaan segar boleh dilakukan 6 hingga 8 bulan selepas ditanam. Rumpun-rumpun
digali menggunakan cangkul. Akar serta daun dipotong meninggalkan batang dengan upeh daun sepanjang 10 – 15
cm. Bagi tanaman yang berkepadatan 20,000 rumpun/ha, biasanya serumpun serai menghasilkan antara 30 dan 40
batang yang boleh dipasarkan. Daun dan batang yang biasanya dibuang boleh juga disuling untuk pengeluaran minyak
pati.
Untuk pengeluaran minyak pati pula, penuaian pertama juga dilakukan setelah tanaman berumur 6 hingga 8 bulan.
Daun-daun dipotong lebih kurang 10 cm di atas paras tanah. Rumpun-rumpun dibiarkan tumbuh semula, dibaja dan
dipotong semula setiap 3-4 bulan. Selepas kira-kira 4 tahun penanaman semula perlu dilakukan kerana hasilnya
semakin rendah. Hasil daun segar setiap kali penuaian/pemotongan ialah antara 8 hingga 12 tan/ha bergantung
kepada umur dan kesuburan tanaman. Oleh itu, anggaran hasil bagi tahun pertama ialah 16-24 tan/ha (2 kali penuaian)
dan bagi tahun-tahun berikutnya ialah 32-48 tan/ha.
KOS PENGELUARAN DAN PENDAPATAN
Dalam keadaan sekarang, dimana bilangan petani yang menanam serai makan secara komersial masih terhad,
pendapatan yang didapati adalah agak lumayan untuk kegunaan segar. Dengan harga di peringkat ladang antara 2 dan
3 sen/batang (harga di Lembah Kelang). Pendapatan kasar semusim antara RM 10,000 dan RM 20,000 boleh
diperolehi dari sehektar tanaman. Kos pengeluaran dianggarkan antar RM 3,000 hingga RM 4,000 sehektar.
Maklumat Pertanian - Ternakan, Tanaman, Perikanan & Agrotourism
Sekadar Info,Rujukan dan Ilmu.
Sumber/Dipetik:http://www.organikpro.com
Subscribe to:
Posts (Atom)
